Historia Muzeum Teatralnego
Muzeum Teatralne w Warszawie jest pierwszym i jedynym muzeum gromadzącym zbiory teatraliów z całej Polski. Zostało założone w 1957 roku z inicjatywy Arnolda Szyfmana i było ukoronowaniem wieloletnich działań pisarzy, uczonych, a przede wszystkim ludzi sceny. Geneza Muzeum sięga przełomu XIX i XX wieku. Już wtedy, w 1902 roku, zorganizowano w salach ratusza warszawskiego pierwszą wielką wystawę pamiątek teatralnych, liczącą około 2 tysiące eksponatów. W początkowym okresie Muzeum funkcjonowało jako Oddział Teatralny Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Zespołem kierował wówczas prof. Eugeniusz Szwankowski.
W 1965 r. Muzeum rozpoczęło swą działalność w nowej siedzibie, w odbudowanym gmachu Teatru Wielkiego, przechodząc jednocześnie pod administrację Teatru. Wystawa inaugurująca powiązana została z obchodami 200-lecia Sceny Narodowej. W pierwszym okresie działalności położono nacisk na gromadzenie i naukowe opracowywanie zbiorów, a także na inwentaryzację teatraliów ocalałych ze zniszczeń wojennych. Następnie -- pod kierunkiem Józefa Szczublewskiego, a potem Ewy Makomaskiej -- rozwinięto przede wszystkim działalność wystawienniczą, nie zaniedbując pracy naukowej.
Muzeum stało się wkrótce jednym z najważniejszych ośrodków teatrologicznych w kraju, prowadzącym jednocześnie regularną działalność wystawienniczą i popularyzatorską, ciągle powiększającym zbiory drogą zakupów, darów, przekazów i depozytów.
Zbiory Muzeum
Zbiory Muzeum dzielą się na dwie podstawowe grupy: muzealia (dzieła sztuki) i dokumentacja teatralna. Łącznie liczą około 200 tysięcy obiektów. Zapisane w księgach inwentarzowych wg kategorii muzealiów, a także w księgach akcesji i depozytów, ilustrują niemal wszystkie okresy historii sceny polskiej od XVIII wieku do czasów współczesnych.
Warto tu wymienić cenne kolekcje związane z nazwiskami słynnych artystów opery (Edward i Jan Reszkowie, Adam Didur, Jan Kiepura, Wanda Wermińska, Bogdan Paprocki), dramatu (Wojciech Bogusławski, Alojzy Żółkowski, Helena Modrzejewska, Wincenty Rapacki, Bolesław i Jerzy Leszczyńscy, Juliusz Osterwa, Leon Schiller, Maria Dulęba, Tadeusz Łomnicki), baletu (Michał Kulesza, Feliks Parnell, Wojciech Wiesiołłowski), kabaretu literackiego (Marian Hemar, Fryderyk Járosy), scenografów (Wincenty Drabik, Karol Frycz, Andrzej i Zbigniew Pronaszkowie, Władysław Daszewski, Jan Kosiński, Teresa Roszkowska, Marian Kołodziej, Andrzej Kreütz-Majewski), zasłużonych dyrektorów (Tadeusz Pawlikowski, Arnold Szyfman).
Zbiory obejmują malarstwo, rzeźbę, grafikę, rysunek, ogromną kolekcję fotografii, scenografię (projekty, makiety, kostiumy, rekwizyty) oraz dokumenty, korespondencję artystów, rękopisy, starodruki, afisze, plakaty, programy i pamiątki teatralne, jak również niezwykle cenną bibliotekę egzemplarzy teatralnych, nut i płyt.
Publiczność
Wystawy Muzeum w Salach Redutowych Teatru Wielkiego - Opery Narodowej dostępne są dla widzów z Polski i zza granicy podczas wszystkich spektakli i koncertów.
Muzeum Teatralne organizuje również wystawy we współpracy z różnymi instytucjami kultury (m.in. oddział teatralny Muzeum Narodowego w Gdańsku, Opera i Filharmonia Podlaska w Białymstoku, Muzeum Historyczne m. Krakowa).
Niemal od początku działalności Muzeum jego zbiory są wykorzystywane przez instytucje naukowe, artystyczne i popularyzatorskie (wydawnictwa, radio, TV, prasa) oraz przez pracowników nauki i sztuki (reżyserów, scenografów) w kraju i za granicą, a także przez młodzież studiującą kierunki humanistyczne i artystyczne (około 700 kwerend rocznie).
