Polscy artyści pochodzenia żydowskiego w powojennej Polsce

Kim jest Polski Żyd? Czym różni się sztuka polsko-żydowska od polskiej i żydowskiej? Czy sztuka polskich Żydów ma jakieś wspólne cechy charakterystyczne, ulubiony temat czy materiał twórczy? Przez tysiąc lat Polacy i Żydzi istnieli razem. Przenikały się wartości intelektualne, kulturalne, obyczaje. Malarze i rzeźbiarze żydowscy związani byli z polskimi kręgami artystycznymi, wystawiali w polskich instytucjach i eksponowali prace na międzynarodowych wystawach jako przedstawiciele Polski. Pojęcie „Żyd Polski” wskazuje więc nie tylko pochodzenie. To przede wszystkim kategoria socjologiczno-kulturowa, oznaczająca polsko-żydowskie „pogranicze”, podkreślająca, że artyści żydowscy współkształtowali historię i kulturę Polski.

Na wystawie nie zabraknie martwych natur i portretów Artura Nachta-Samborskiego czy Izaaka Celnikiera, obrazów i litografii Marka Oberländera, kolaży Jonasza Sterna, jak i znajdujących się na pograniczu fotografii i malarstwa fotomontaży Mieczysława Bermana, a wśród nich cykle „Czas” i „Paryż”. Zobaczymy obrazy, rysunki i asamblaże Erny Rosenstein, zgeometryzowane formy Marka Włodarskiego, studium do Pomnika Bohaterów Getta Natana Rapaporta; w nowym wyborze powrócą do Galerii rzeźby Aliny Szapocznikow, a po raz pierwszy zawitają wybitni reżyserzy: Aleksander Ford, Andrzej Munk, Wanda Jakubowska i Janusz Morgenstern. Wszyscy tak różni w technikach i stylu, którymi się posługiwali, a jednocześnie w pewnym sensie tak bardzo podobni: każdy z nich przeżył dramat wojny, każdy na swój sposób odnalazł się potem w nowej rzeczywistości i podjął trud poszukiwania własnego, niepowtarzalnego języka artystycznego w czasach socrealizującej powojennej Polski. Ich wkład w rozwój nowoczesnej sztuki polskiej jest bezdyskusyjny.