MAYERLING

Ferenc Liszt / Kenneth MacMillan

  • AKT I

    35 min

  • Przerwa

    20 min

  • AKT II

    55 min

  • Przerwa

    20 min

  • AKT III

    45 min

Czas trwania: 2 h 55 min

Balet w trzech aktach
Libretto: Gillian Freeman
Muzyka: Ferenc Liszt
Aranżacja i orkiestracja: John Lanchbery
Prapremiera: 14.03.1978, Royal Ballet, Londyn
Premiera polska: 4.06.2021, Polski Balet Narodowy, Warszawa

Spektakl przeznaczony dla widzów dorosłych

Trema utrudniała życie niejednemu artyście, nawet najlepsi wirtuozi nie byli od niej wolni, zniszczyła też niejeden wielki talent. Kenneth MacMillan swoją karierę baletową rozpoczął jako tancerz Sadler’s Wells Ballet w Londynie, gdzie wróżono mu świetlaną przyszłość, ale trema podcięła mu skrzydła. Zrezygnował z tańca i tak narodził się wielki choreograf, twórca 10 pełnospektaklowych baletów i ponad 50 jednoaktówek z autorską choreografią. Najmocniej związał się z londyńskim The Royal Ballet, najpierw jako dyrektor artystyczny tej sceny, a później jej główny choreograf, aż do śmierci w 1992 roku.

Właśnie dla tego zespołu stworzył w 1978 roku trzyaktowy spektakl baletowy Mayerling osnuty na kanwie jednej z najbardziej zagadkowych historii miłosnych – związku arcyksięcia Rudolfa, syna cesarza Franciszka Józefa I, z nastoletnią baronówną Mary Vetserą. Parę tę odnaleziono martwą w należącym do Rudolfa domku myśliwskim – kochankowie popełnili prawdopodobnie samobójstwo, ale cała historia stała się punktem wyjścia spekulacji o domniemanym zabójstwie następcy tronu Austro-Węgier. Ta pikantna historia stała się ulubionym tematem filmowców, by wymienić choćby Mayerling Terence’a Younga z Omarem Sharifem i Catherine Deneuve rolach głównych, oraz dziennikarzy i pisarzy.

MacMillan, który inspirował się książką George’a Marka The Eagles Die, chciał pokazać piękno miłości i namiętności dwojga arystokratów, ale też presję społeczną i brak perspektyw dla rozwoju ich uczucia w obliczu wyższych, monarchistycznych racji, a to właśnie mogło doprowadzić kochanków do tragicznej decyzji. W swoim Mayerlingu MacMillan posłużył się muzyką Franza Liszta, jego Symfonię faustowską wykorzystując jako motyw przewodni obsesji arcyksięcia Rudolfa na punkcie broni i śmierci.

Obecny jedynie na wybranych scenach baletowych świata Mayerling zostanie pokazany w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w wykonaniu tancerzy Polskiego Baletu Narodowego w spektaklu pod batutą Patricka Fournillier.

Obsada

Realizatorzy

Polski Balet Narodowy
Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej
Uczniowie Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. R. Turczynowicza
Statyści

Streszczenie

  • ,

    WPROWADZENIE

    Prawda o wspólnej śmierci arcyksięcia Rudolfa, następcy tronu Austro-Węgier i 17-letniej Mary Vetsery nigdy nie została ustalona, ponieważ dwór natychmiast zatuszował sprawę. Nieszczęśliwe małżeństwo polityczne Rudolfa z belgijską księżniczką Stefanią, jego zaangażowanie w węgierskie dążenia separatystyczne oraz przytłaczający sprzeciw ojca, cesarza Franciszka Józefa, niewątpliwie motywowały desperacki finał w Mayerlingu. Pamiętniki i listy ujawniają, że Rudolf był księciem zepsutym i często gwałtownym, a Mary była dziewczyną obsesyjną, gotową nawet umrzeć dla idei miłości.

  • ,

    PROLOG

    Na cmentarzu w Heiligenkreuzu, przed świtem.

     

     

  • ,

    Akt I 

    Podczas balu na cześć zaślubin z księżniczką Stefanią arcyksiążę Rudolf obraża rodziców i pannę młodą, flirtując z księżniczką Luizą. Kiedy zostaje sam, spotyka hrabinę Larisch i baronową Vetserę, która poznaje go ze swoją córką Mary. Czterej węgierscy oficerowie przerywają to spotkanie, przedstawiając mu swoje separatystyczne dążenia. Hrabina Larisch próbuje odnowić swą dawną relację z Rudolfem. Zauważa ich cesarz i nakazuje synowi dołączyć do żony. Arcyksiążę odwiedza jednak najpierw matkę, cesarzową Elżbietę, i próbuje wzbudzić w niej empatię. W pokojach Rudolfa Stefania przygotowuje się do nocy poślubnej. Rudolf poniewiera nią i straszy rewolwerem.

  • ,

    AKT II

    W podejrzanej tawernie Bratfisch próbuje zabawić Stefanię, ale ta wychodzi zniesmaczona. Rudolf okazuje względy swojej kochance Mitzi Kaspar. Węgierscy przyjaciele wręczają mu polityczne ulotki. Kryją się przed nalotem policji. Zdesperowany Rudolf proponuje Mitzi na wspólne samobójstwo. Premier Taafe zabiera arcyksięcia z tawerny. Zaraz po wyjściu hrabina Larisch przedstawia mu Mary Vetserę.

    Hrabina Larisch odwiedza baronową Vetserę w jej domu. Przepowiada Mary przyszłość, zapewniając, że spełnią się jej romantyczne marzenia. Mary przekazuje jej list do Rudolfa.

    Podczas uroczystości urodzinowej Franciszka Józefa, Taafe pokazuje Rudolfowi węgierską ulotkę. Cesarzowa daje mężowi w prezencie portret jego „przyjaciółki” Katheriny Schratt, tymczasem Rudolf obserwuje miłosne spotkanie matki z pułkownikiem „Bayem”. Hrabina Larisch kusi arcyksięcia listem od baronówny. Mary i Rudolf spotykają się potajemnie po raz pierwszy w jego pokojach.

  • ,

    AKT III

    Podczas polowania na wsi Rudolf zabija jednego z dworzan, niemal trafiając Franciszka Józefa. Cesarzowa przyłapuje hrabinę Larisch z Rudolfem w jego pokojach i odprawia ją nieświadoma, że na zewnątrz czeka Mary. Baronówna dołącza do Rudolfa, który namawia ją na wspólną śmierć.

    Rudolf pije z przyjaciółmi w pałacyku myśliwskim w Mayerlingu. Daje im do zrozumienia, że nie czuje się najlepiej, więc wychodzą. Bratfisch przywozi Mary i próbuje ich zabawić. W namiętnym szale Rudolf kocha się z Mary. Uspokojony dawką morfiny, obejmuje ją i zabija strzałem z pistoletu. Wbiegają jego przyjaciele, ale Rudolf ich wygania i popełnia samobójstwo.

  • ,

    Epilog

    Wracamy na cmentarz w Heiligenkreuzu.

Sponsorzy

  • Mecenasi Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Partnerzy Akademii Operowej

  • Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Partner Polskiego Baletu Narodowego

  • Partner technologiczny

  • Patroni medialni