Finał Festiwalu Krzysztofa Pendereckiego

W PROGRAMIE

Credo Krzysztofa Pendereckiego

WYKONAWCY

Natalia Rubiś I sopran
Karolina Sikora II sopran
Anna Radziejewska alt
Krystian Krzeszowiak tenor
Wojtek Gierlach bas
Chór dziecięcy RUBINKI (Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. A. Rubinsteina w Bydgoszczy)

Maciej Tworek dyrygent

Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

W latach 90. XX wieku Krzysztof Penderecki napisał dwa monumentalne dzieła wokalno-instrumentalne: VII Symfonię Siedem bram Jerozolimy i Credo. Ten ostatni utwór powstał na zamówienie dyrygenta Helmutha Rillinga dla prowadzonego przez niego Festiwalu Bachowskiego w stanie Oregon i Akademii Bachowskiej w Stuttgarcie. W zamierzeniu miała to być cała msza, kompozytor zdecydował się jednak na umuzycznienie jedynie centralnej, najdłuższej jej części i rozbudował do rozmiarów samodzielnego utworu.

„Nie wyobrażam sobie, aby ktoś niewierzący mógł napisać Credo” – w ten sposób Penderecki odpowiadał na pytanie dotyczące osobistego zaangażowania w tworzenie muzyki religijnej. Była ona pisana w duchu ekumenizmu i obejmuje utwory czerpiące zarówno z tradycji katolickiej, protestanckiej, jak i prawosławnej. Będzie to widoczne także w Credo. 

Powstała kompozycja jednocześnie bardzo osobista, o czym świadczy choćby dobór tekstów, i robiąca wrażenie rozmachem. Do jej wykonania potrzeba pięciu głosów solowych, chóru mieszanego, chóru chłopięcego, orkiestry i dodatkowego zespołu instrumentów dętych umieszczonego poza estradą. Credo podzielone jest na siedem odcinków, w jego centrum znajduje się część Crucixifus (Ukrzyżowany) połączona z fragmentem Crucem tuam adoramus, Domine (Adorujemy krzyż Twój, Panie).

Utwór wykorzystuje nie tylko tekst mszy, lecz odwołuje się także do łacińskiej liturgii rzymskiej, polskiej tradycji katolickiej i niemieckiej tradycji protestanckiej. Z tekstów przeznaczonych na Wielki Tydzień zaczerpnięty został hymn Pange lingua (liturgia Wielkiego Czwartku), antyfona Crux fidelis oraz improperium Popule meus (wielkopiątkowa adoracja krzyża), hymn Salve festa dies (procesja Wielkiej Soboty) oraz Et septimus angelus z Apokalipsy św. Jana i Haec dies z psalmu 117 (liturgia Wielkiej Niedzieli). Penderecki włączył do wyznania wiary także pieśń Ludu, mój ludu (polska wersja Popule meus) i błagalne wezwanie Któryś za nas cierpiał rany z nabożeństwa gorzkich żalów. Tradycja polska przeplata się z niemiecką – Penderecki wykorzystał w nim znany z chorału protestanckiego fragment psalmu Aus tiefer Not.