Cud albo Krakowiaki i Górale Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Jana Stefaniego uznawany jest za pierwszą polską operę narodową. Powstała i wystawiona niedługo przed trzecim rozbiorem, w dowcipnej, lekkiej formie muzycznej i błyskotliwym tekście zawierała bardzo wyraźne przesłania narodowościowe i niepodległościowe, szczególnie ważne dla publiczności polskiej w owym czasie. Dziś, gdy aspekt ten ma już znaczenie wyłącznie historyczne, Krakowiaki i Górale pozostają wciąż atrakcyjnym utworem o wysokich walorach scenicznych, uniwersalnym przesłaniu wpisanym w mądrość ludową i wdzięcznym materiałem warsztatowym dla młodych wykonawców.
Właśnie z myślą o nich Teatr Wielki – Opera Narodowa przygotował nową produkcję tej opery, której premiera odbyła się 13 marca 2015. Gros wykonawców stanowią młodzi, wybitnie utalentowani śpiewacy – adepci i absolwenci Programu Kształcenia Młodych Talentów, czyli Akademii Operowej warszawskiego Teatru Wielkiego. Program realizowany przez tę instytucję od 2009 roku ma na celu wspieranie rozwoju kariery zawodowej młodych artystów opery, przede wszystkim wokalistów. Akademia Operowa oferuje swoim adeptom udział w regularnie organizowanych warsztatach i kursach mistrzowskich prowadzonych przez wybitnych artystów i pedagogów, indywidualne konsultacje wokalne, aktorskie i językowe oraz stałą opiekę merytoryczną.
Szczególnym walorem artystycznym najnowszej produkcji Krakowiaków i Górali jest dbałość o warstwę dźwiękową możliwie najbliższą swemu pierwotnemu kształtowi. Dlatego też specjalnie na potrzeby produkcji powołana została orkiestra złożona z młodych muzyków grających na instrumentach historycznych lub ich kopiach. Zespół ten pracował pod kierunkiem Władysława Kłosiewicza, Grzegorza Lalka i Tytusa Wojnowicza. Władysław Kłosiewicz, wybitny interpretator muzyki dawnej, objął kierownictwo muzyczne całej produkcji i przybliżał młodym muzykom tajniki wykonawstwa historycznego. Podstawą muzycznej realizacji dzieła jest autorskie opracowanie partytury przygotowane przez Władysława Kłosiewicza na podstawie materiałów źródłowych, w tym rękopisów Jana Stefaniego.
Przygotowanie produkcji obejmowało – oprócz dłuższego niż tradycyjny okresu prób – również warsztaty dla wokalistów i instrumentalistów prowadzone przez znakomitych pedagogów i artystów specjalizujących się w tym specyficznym nurcie wykonawczym. Grono realizatorów spektaklu złożone było z wysokiej klasy profesjonalistów, artystów już uznanych, którzy swoją wiedzą i doświadczeniem dzielili się z pokoleniem wstępującym. Tak ukształtowany proces przygotowania i realizacji produkcji pozwolił uzyskać połączenie wysokiej wartość artystycznej i edukacyjnej projektu.
Spektakl wyreżyserował Jarosław Kilian, scenografię i kostiumy zaprojektowała Izabela Chełkowska, choreografię ułożył Emil Wesołowski. Produkcja, przygotowywana z myślą o występach gościnnych, zaprojektowana jest w sposób umożliwiający łatwy transport, montaż i obsługę techniczną. Modułowa scenografia może być bez problemu adaptowana do wymagań danej przestrzeni, nie tracąc nic ze swojej atrakcyjności i walorów artystycznych.
Spektakl został znakomicie przyjęty zarówno przez publiczność, jak i przedstawicieli środowiska muzycznego, uzyskując świetne recenzje:
Dzisiejsza młodzież potrafi rozmawiać archaiczną gwarą
Cud w Operze Narodowej - Krakowiaki i Górale w młodzieżowej realizacji
