Czarna maska

Grupa osób reprezentujących główne frakcje mieszczańskiego środowiska spotyka się w miejscu odosobnionym i odizolowanym od reszty świata. Właściwie niedostrzegalne, ale wszechobecne zagrożenie z zewnętrz sprawia, że stają oni przed poważnym sprawdzianem natury psychologicznej. Klaustrofobiczna atmosfera, w której się znajdują, zaczyna oddziaływać na bohaterów – ludzi władzy i przywilejów – ujawniając w najgorszym przypadku ich deprawację, w najlepszym zaś – pustkę ideową i brak człowieczeństwa. Ostatecznie nikt nie jest ani zaskoczony, ani zbyt zmartwiony, gdy zewnętrzne zagrożenie w końcu się materializuje, a grupka pożałowania godnych bohaterów zostaje zmieciona z powierzchni ziemi, by popaść w zasłużone zapomnienie.

To wszystko, Drogi Widzu, co musisz wiedzieć na temat tego wieczoru, ale jeśli chcesz się zagłębić w szczegóły rozgrywającej się historii, przyjrzyjmy się bliżej jej bohaterom:

LÖWEL PERL – żydowski finansista i bankier. Powiernik żony burmistrza Schullera, Benigny. Zna wszystkie jej sekrety.

SILVANUS SCHULLER – burmistrz. Dawniej prowadził interesy w Amsterdamie, lecz zgodził się przeprowadzić do prowincjonalnego miasteczka na Śląsku (gdzie notabene we własnym zamku mieszkał także autor sztuki, na której oparte jest libretto, Gerhart Hauptmann). Schuller głęboko kocha Benignę, jednak ich relacja jest skomplikowana i problematyczna.

ROSA SACCHI – oddana i posłuszna towarzyszka i służąca Benigny.

HADANK – miejscowy organista-wirtuoz, człowiek o rozbuchanym poczuciu własnej wartości, pałający pożądaniem do Rosy.

HRABIA EBBO HÜTTENWÄCHTER i jego żona HRABINA LAURA – przedstawiciele miejscowej arystokracji. Hrabia to szalona, barwna postać ze skłonnością do alkoholu i uwodzenia. Wszystko wskazuje na to, że miał romans z Benigną, jednak ta swoimi względami obdarzyła teraz opata książęcego, który wykorzystuje zażyłość z nią, by pozyskać dzięki jej wstawiennictwu część ziem, które hrabia uważa za swoją własność. Ponadto mamy dwóch przedstawicieli kleru, reprezentujących odmienne stanowiska ideologiczne:

ROBERT DEDO – opat książęcy, młody, przystojny ksiądz katolicki, pochodzący ze znanej rodziny kupców. Ma ogromny wpływ na Benignę. Jest bardziej zainteresowany sprawami materialnymi niż duchowymi.

PLEBAN WENDT – miejscowy pastor protestancki. Jest też dwóch służących:

FRANÇOIS TORTEBAT – hugenot o fanatycznych poglądach religijnych.

JEDIDJA POTTER – pracuje u Benigny od czasu, gdy mieszkała w Amsterdamie. Postać zupełnie niestabilna. Dręczy go rola, jaką odegrał w odrażającym wydarzeniu z przeszłości Benigny. Jest zakochany w niepełnosprawnej Dadze.

DAGA – dziewczyna uwikłana w zawiłą relację Benigny i jej męża Schullera.

BENIGNA – pogmatwana historia jej życia jest kanwą całej fabuły. W wieku piętnastu lat Benigna była tancerką w Amsterdamie. Tam uwiódł ją czarnoskóry były niewolnik Johnson, który stał się jej alfonsem. Kobieta otwarcie opowiada o jego zwierzęcych żądzach, wspomina go z przerażeniem, ale jest od niego w jakimś stopniu uzależniona. Ma z nim córkę Arabellę, piękną dziewczynkę, Mulatkę. Benigna nie przyznała się do córki przed swoim drugim mężem, Schullerem, twierdząc, że Arabella to dziecko uratowane z niewoli. W wieku osiemnastu lat, jeszcze gdy pracowała jako tancerka, Benigna poznała starszego, bogatego kupca van Gelderna, którego następnie poślubiła, po czym on uznał Arabellę za jej córkę. Mimo to Johnson wciąż był w stanie kontrolować zachowanie Benigny i poprzez szantaż zmusić, by umożliwiła mu dostęp do fortuny van Gelderna. Istotną rolę w przepływach finansowych wynikających z tego szantażu odegrał Löwel Perl. Gdy Benigna ostatecznie postanowiła przestać spełniać żądania Johnsona, ten zamordował van Gelderna w nadziei, że skorzysta ze spadku należnego Benignie. W morderstwo zamieszany był Jedidja, który wskazał Johnsonowi drogę do sypialni ofiary. Po tym wydarzeniu Johnson musiał uciekać, by nie zostać aresztowanym, zaś Benigna poznała i poślubiła Schullera. Razem postanowili wyjechać na odległą prowincję. Ich wybór padł na Śląsk. Mimo że miłość Schullera do żony jest bezgraniczna, Benigna nie pozwala mu ze sobą sypiać. By zaspokoić jego potrzeby seksualne, „podsuwa” mu Dagę. Daga jest straumatyzowaną ofiarą wojny, którą prześladuje wspomnienie brutalnego morderstwa dokonanego na jej ojcu. Brak jej siły psychicznej, by poradzić sobie z wykorzystywaniem seksualnym, którego doświadcza. Schuller określa ją jako „posłuszną kochankę” i twierdzi, że po nocy z nią spędzonej, czuje się „czystszy”. W tym czasie Benigna angażuje się w inne związki, najpierw z hrabią, a następnie z opatem książęcym. Tego wieczoru gościom przybyłym na uroczystą kolację z maskaradą, nieustannie towarzyszy poczucie, że gdzieś przed zamkiem czai się niewidzialne zagrożenie. Może nim być zaraza lub tragiczny w skutkach powrót Johnsona. Nie jest jasne, czy Johnson jest postacią realną, wytworem wyobraźni borykającej się z wyrzutami sumienia Benigny, mityczną personifikacją boskiej kary, obmierzłym alfonsem i mordercą, który pragnie dokonać bezwzględnej zemsty czy też po prostu ojcem, który chce nawiązać ponowny kontakt z córką. Koniec końców unicestwienie tego nikczemnego towarzystwa, w ten czy inny sposób, nie jest ani odrobinę przedwczesne.