Andrzej Czajkowski (własc. Robert Andrzej Krauthammer) urodził się w 1935 roku w Warszawie, zmarł w 1982 roku w Londynie. Kompozytor i pianista żydowskiego pochodzenia. Podczas drugiej wojny światowej wraz z rodziną zmuszony był przenieść się do warszawskiego getta. W 1942 roku szczęśliwie wyprowadzony stamtąd przez babkę, Celinę, otrzymał nowe dokumenty, a wraz z nimi nazwisko Andrzej Czajkowski, pod którym występował do końca życia.
Tuż po wojnie, jako dziewięciolatek, przyjęty został do konserwatorium muzycznego w Łodzi, gdzie uczył się pod kierunkiem Emmy Altberg, uczennicy słynnej Wandy Landowskiej. W 1948 roku rozpoczął studia w Konserwatorium Paryskim jako najmłodszy student w historii tej uczelni. W 1950 roku ukończył studia, uzyskując złoty medal.
Wrócił do Polski, gdzie od 1951 roku kontynuował naukę w Warszawie w klasie Stanisława Szpinalskiego (fortepian) i Kazimierza Sikorskiego (kompozycja). Już jako piętnastolatek został przyjęty do Związku Kompozytorów Polskich, wykazał się bowiem, jak argumentował Zygmunt Mycielski, „wielkim talentem, muzykalnością i oryginalnością”.
W 1955 roku Andrzej Czajkowski zdobył VIII nagrodę na V Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina, a w następnym roku wziął udział w Konkursie Muzycznym Królowej Elżbiety Belgijskiej, na którym zdobył III nagrodę. W ten sposób rozpoczęła się międzynarodowa kariera Czajkowskiego jako koncertującego pianisty. W 1956 podjął studia w Brukseli u Stefana Askenazego, a w 1957 roku -- zaczął studiować kompozycję w Fontainebleau u legendarnej Nadii Boulanger. Występował z najwybitniejszymi orkiestrami świata: Filharmonikami Nowojorskimi, Chicago Symphony Orchestra czy Los Angeles Symphony. W 1960 roku przeniósł się do Londynu, skąd nieustannie wyjeżdżał w trasy koncertowe. Do programów swoich występów starał się wprowadzać własne kompozycje. W wieku 47 lat zmarł na raka.
Andrzej Czajkowski jest autorem utworów fortepianowych, kameralnych i orkiestrowych, a także jedynej w całym jego dorobku kompozytorskim opery Kupiec wenecki. Pracował nad nią ponad dwadzieścia lat, pozostawiając jednak dzieło niedokończonym. Po śmierci kompozytora instrumentację Kupca weneckiego ukończył Alan Boustead.
Wśród pasji Andrzeja Czajkowskiego szczególne miejsce zajmuje twórczość Williama Szekspira. Oprócz Kupca weneckiego bazującego na komedii tego autora powstał cykl fortepianowych Sonetów Szekspirowskich. Co ciekawe, londyńskiemu Towarzystwu Szekspirowskiemu Andrzej Czajkowski zapisał w testamencie swą czaszkę, by służyła artystom jako rekwizyt w inscenizacjach Hamleta.
Twórczość Andrzeja Czajkowskiego w Polsce znana jest na szerszą skalę od lat 90. minionego wieku przede wszystkim dzięki pianiście, Maciejowi Grzybowskiemu. Na rynku wydawniczym niegasnącym zainteresowaniem cieszy się wznawiana już kilkakrotnie publikacja Mój diabeł stróż stanowiąca wybór korespondencji pomiędzy artystą a jego wieloletnią przyjaciółką, Haliną Janowską. Postaci Andrzeja Czajkowskiego opowiadanie Hamlet poświęciła również Hanna Krall.
KUPIEC WENECKI
Andrzej Czajkowski
Opera w czterech aktach | Libretto: John O'Brien wg sztuki Williama Shakespeare'a | Oryginalna angielska wersja językowa | Premiera: 24.10.2014
