Gaetano Donizetti (1797-1848) -- włoski kompozytor, obok Rossiniego i Belliniego czołowy reprezentant twórczości operowej w stylu włoskiego bel canto.
Rodzina kompozytora nie miała tradycji muzycznych, za rozpoczęcie jego edukacji artystycznej odpowiedzialny jest włoski kompozytor, Simon Mayr, który włączył Donizettiego w poczet uczniów swojej szkoły. Później też odegrał ważną rolę w przyjęciu nastoletniego muzyka na studia na Akademii w Bolonii do klasy Stanislao Mattei, nauczyciela Rossiniego. Tam w wieku dziewiętnastu lat artysta ukończył swoją pierwszą operę Pigmalion. Pierwszym jego sukcesem była premiera opery Zoraida di Granata, a dzięki wystawieniu kolejnego tytułu (La Zingara) w Neapolu Donizetti nawiązał kontakt z miastem, które stało się niebawem głównym punktem na muzycznej mapie jego premier. W Neapolu czternaście lat później zabrzmi też na scenie jego ostatnia opera.
Światowy rozgłos zyskał Donizetti w 1830 roku mediolańską premierą opery Anna Bolena. Wtedy też nastąpił istotny przełom w jego twórczości, dotychczas głównie komediowej. Do jego najpopularniejszych oper należą: powstały dwa lata później Napój miłosny, Don Pasquale, a spośród oper seria na szczególną uwagę zasługuje Lukrecja Borgia, Maria Stuarda oraz Łucja z Lammermooru będąca efektem jego fascynacji gotycką literaturą angielskiego romantyzmu. Dzieło to uważane jest do dziś za jeden z najważniejszych tytułów w dziejach całego gatunku. Premiera odbyła się w 1835 roku, który niestety zapisał w biografii kompozytora jedną z czarniejszych kart. Po śmierci rodziców i nowo narodzonej córki kompozytor dowiedział się również o ciężkiej chorobie żony, którą po dwóch latach także utracił.
Jako ucieczkę od przygnębiających spraw codziennych kompozytor zaplanował podróż do Paryża, gdzie wystawił kolejne opery. Potem przyszedł pobyt w Wiedniu i tamtejsze premiery, w następnych latach Donizetti kursował między tymi ośrodkami, przygotowując kolejne wystawienia swoich dzieł.
W 1845 roku zaczął odczuwać bóle głowy, pojawiły się także symptomy choroby umysłowej. Członkowie rodziny umieścili go wówczas w zakładzie psychiatrycznym w Ivry pod Paryżem, gdzie spędził prawie półtora roku. Interwencja znajomych doprowadziła do zwolnienia Donizettiego z leczenia. Zmarł w Bergamo w 1848 roku.
Gaetano Donizetti jest twórcą prawie siedemdziesięciu oper. Rocznie wystawiał od jednej do nawet czterech premier. Do najważniejszych tytułów w jego przebogatej spuściźnie operowej należą oprócz wcześniej wymienionych także Faworyta i Córka pułku.
MARIA STUART
Gaetano Donizetti
Opera seria w trzech aktach | Libretto: Giuseppe Bardari | Oryginalna włoska wersja językowa | Premiera: 20.02.2015
