17 września 1939 roku Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich zaatakował Polskę, która od ponad dwóch tygodni stawiała opór niemieckiemu najeźdźcy. Armia Czerwona uderzyła na całej długości wschodniej granicy II RP, wypełniając zobowiązania wynikające z tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow.
Dwudniowe obchody rocznicowych wydarzeń przygotowało Muzeum Pamięci Sybiru w Białystoku. W sobotę, 17 września, zaplanowano m.in. zwiedzanie wystawy stałej w towarzystwie Sybiraków, którzy będą się dzielić swoimi doświadczeniami z okresu deportacji. Natomiast w niedzielę, 18 września, odbędą się muzealne spotkanie z edukacją przeznaczone dla dzieci i młodzieży oraz pokaz filmu „Cena wyzwolenia” Pawła Domańskiego i spotkanie z reżyserem.
Archiwa Państwowe kontynuują prezentację wystawy „Mamo, ja nie chcę wojny!” w kolejnych miastach, a online na stronach swoich oddziałów udostępniają zachowane z 1939 r. archiwalia.
Zamek Królewski w Warszawie przygotował ekspozycję „Niczego mi tak nie żal jak porcelany”, będącą pokazem wyrobów porcelanowych spalonych we wrześniu 1939 r i w czasie Powstania Warszawskiego. Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu zaprasza na wystawę „Po pierwszym września siedemnasty...” poświęconą wojnie obronnej Polski we wrześniu i październiku 1939 roku przeciwko dwóm agresorom: niemieckiemu i sowieckiemu. Na dziedzińcu MKiDN zostanie pokazana wystawa plenerowa ukazująca napaść Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich na Polskę, „Wojna! 17 września 1939”, przygotowana przez Narodowe Centrum Kultury.
Instytut Pileckiego w przeddzień rocznicy – 16 września – zaprasza na spektakl „Oswobodzeni”, którego tytuł ironicznie nawiązuje do historycznej, jak i współczesnej narracji rosyjskiego agresora. Natomiast 17 września w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku aktorzy Polskiego Teatru „Studio” w Wilnie zaprezentują spektakl „Zapiski oficera Armii Czerwonej”.
Będzie można także obejrzeć wystawy nawiązujące do tematyki trwającej obecnie agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę – przygotowaną przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu ekspozycję „Charków 2022. Ślady wojny”, prezentującą zdjęcia Charkowa przed i w czasie działań wojennych, a także „Kijów 2022. Raport z jednego dnia” w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, prezentującą zdjęcia Oleny Shovkoplias – artystki, która w jeden dzień przygotowała spontaniczny reportaż przedstawiający ulice ukraińskiej stolicy wiosną 2022 roku.
Wśród pozostałych propozycji instytucji kultury znalazły się spacery tematyczne, reportaże, wywiady, podcasty czy konferencje naukowe.
Na antenie Telewizji Polskiej 17 września – oprócz relacji z uroczystości państwowych, emisji okolicznościowych spotów, rozmów z ekspertami i filmów dokumentalnych – zobaczymy film „Katyń” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Natomiast Polskie Radio, oprócz licznych audycji tematycznych i reportaży, przygotowało witrynę internetową opartą na własnych publikacjach, na której znajdą się najważniejsze opracowania i analizy dotyczące reparacji za straty poniesione przez Polskę w wyniku II wojny światowej i szczegółowe omówienie raportu zaprezentowanego 1 września. Na stronie www.bezprzedawnienia.polskieradio.pl pojawią się oparte o radiowe archiwalia materiały historyczne dotyczące m.in. utraconego potencjału rozwoju Polski w latach 30. i 40., strat polskich bibliotek czy utraty Kresów.
Mat. Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
17 września w instytucjach kultury
83. rocznica sowieckiej agresji na Polskę VIDEO
