Cud albo Krakowiaki i Górale

Jan Stefani / Wojciech Bogusławski

Daty spektakli

Wodewil w czterech aktach
Libretto: Wojciech Bogusławski
Prapremiera: 1.03.1794, Teatr Narodowy w Warszawie
Premiera: 13.03.2015, TW-ON
Oryginalna polska wersja językowa

Najpierw był cud. „Mniemany” pojawił się później. W którejś z kolejnych wersji zaaprobowanych przez Wojciecha Bogusławskiego – autora libretta pierwszej polskiej opery, do której muzykę skomponował Czech – Jan Stefani. Prapremiera odbyła się w warszawskim Teatrze Narodowym w przededniu wybuchu powstania kościuszkowskiego. Był aplauz i entuzjazm. „Zyjcie swobodnie, – mnózcie się płodnie...” – te i inne wersy z opery nucono po spektaklach na ulicach miasta. Jednak po kilku przedstawieniach nasyconych metaforami narodowymi Krakowiaków i górali zdjęto z afisza. Po latach z zapomnienia wydobył operę reformator polskiego teatru Leon Schiller. Czym jest dzisiaj to klasyczne już dzieło, które w epoce powstańczej gorączki budziło tyle emocji za sprawą zakodowanych w nim wolnościowych treści? Pełna młodzieńczego ducha inscenizacja Jarosława Kiliana iskrzy humorem i igra z tradycją. Wariacje na temat strojów z epoki Bogusławskiego wirują w rytmach staropolskich mazurów i polonezów. Cud, wolny od patosu, porywa swoją finezją i lekkością.

Realizatorzy

Uczestnicy Programu Kształcenia Młodych Talentów Akademia Operowa
Barokowa Orkiestra Akademii Operowej
Chór młodzieżowy "Artos" im. Władysława Skoraczewskiego

Streszczenie

  • "Cud albo Krakowiaki i Górale": wyjątkowa produkcja Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

    Cud albo Krakowiaki i Górale Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Jana Stefaniego, uznawany jest za pierwszą polską operę narodową. Powstała i wystawiona niedługo przed trzecim rozbiorem, w dowcipnej, lekkiej formie muzycznej i błyskotliwym tekście zawierała bardzo wyraźne przesłania narodowościowe i niepodległościowe, szczególnie ważne dla publiczności polskiej w owym czasie. Dziś, gdy aspekt ten ma już znaczenie wyłącznie historyczne, Krakowiaki i Górale pozostają wciąż atrakcyjnym utworem o wysokich walorach scenicznych, uniwersalnym przesłaniu wpisanym w mądrość ludową i wdzięcznym materiałem warsztatowym dla młodych wykonawców.

    Właśnie z myślą o nich Teatr Wielki - Opera Narodowa przygotował na rok 2015 nową produkcję tej opery. Gros wykonawców stanowić będą młodzi, wybitnie utalentowani śpiewacy – adepci i absolwenci Programu Kształcenia Młodych Talentów, czyli Akademii Operowej warszawskiego Teatru Wielkiego. Program, realizowany przez tę instytucję od 2009 roku, ma na celu wspieranie rozwoju kariery zawodowej młodych artystów opery, przede wszystkim wokalistów. Akademia Operowa oferuje swoim adeptom udział w regularnie organizowanych warsztatach i kursach mistrzowskich, indywidualne konsultacje wokalne, aktorskie i językowe oraz stałą opiekę merytoryczną. Platformą dla wdrożenia programu jest również podjęta przez Teatr w 2009 roku działalność w ramach Europejskiej Sieci Akademii Operowych [European Network of Opera Academies] enoa, jednoczącej jedenaście instytucji kultury z dziesięciu krajów. Teatr Wielki - Opera Narodowa rekomenduje podopiecznych Akademii do udziału w warsztatach, organizowanych przez instytucje partnerskie enoa i finansuje ich udział w tych projektach.

    Szczególnym walorem artystycznym projektu jest dbałość o warstwę dźwiękową możliwie najbliższą swemu pierwotnemu kształtowi. Dlatego też specjalnie na potrzeby produkcji powołana została orkiestra, złożona z młodych muzyków grających na instrumentach historycznych lub ich kopiach. Zespół ten pracował pod kierunkiem Władysława Kłosiewicza, Grzegorza Lalka i Tytusa Wojnowicza. Władysław Kłosiewicz, wybitny interpretator muzyki dawnej, objął kierownictwo muzyczne całej produkcji i przybliżył młodym muzykom tajniki wykonawstwa historycznego. Podstawą muzycznej realizacji dzieła jest autorskie opracowanie partytury, przygotowane przez Władysława Kłosiewicza na podstawie materiałów źródłowych, w tym rękopisów Jana Stefaniego.

    Przygotowanie spektaklu objęło – oprócz dłuższego niż tradycyjny okresu prób – również warsztaty dla wokalistów i instrumentalistów, prowadzone przez znakomitych pedagogów i artystów specjalizujących się w tym specyficznym nurcie wykonawczym. Dla śpiewaków przewidziane były konsultacje wokalne, zajęcia z dykcji, aktorstwa, ruchu scenicznego. Warsztaty dla muzyków objęły zarówno grę na instrumentach historycznych, jak i możliwości uzyskania historycznego brzmienia na instrumentach współczesnych.

    Spektakl wyreżyserował Jarosław Kilian, scenografię i kostiumy zaprojektowała Izabela Chełkowska, choreografię ułożył Emil Wesołowski.

    Spektakl, pokazany po raz pierwszy na Scenie kameralnej Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, zaprojektowany został w sposób umożliwiający jego łatwy transport, a tym samym – prezentację na terenie całego kraju, także w ośrodkach nie posiadających teatrów operowych czy dużych scen teatralnych. Takie prezentacje połączone są z wykładami wprowadzającymi dla publiczności, obejmującymi takie zagadnienia, jak kontekst historyczny i społeczny dzieła, jego tradycja wykonawcza i recepcja – od powstania do chwili obecnej.

    Warszawska premiera poprzedzona była rozbudowanym cyklem edukacyjnym, adresowanym zarówno do widzów dorosłego, jak i młodzieży. Cykl ten, przygotowując do odbioru przedstawienia, dedykowany był również obchodom 250-lecia Polskiego Teatru Publicznego.

Sponsorzy

  • Mecenas Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Patroni medialni