Aida

Giuseppe Verdi

  • AKT I I II

    ok. 1 h 30 min

  • Przerwa

    25 min

  • AKT III

    ok. 35 min

  • Przerwa

    25 min

  • AKT IV

    ok. 45 min

Czas trwania: Ok. 3 h 40 min

Daty spektakli

KUP PROGRAM ELEKTRONICZNY W FORMACIE EPUB I PDF

Opera w czterech aktach
Libretto: Antonio Ghislanzoni wg scenariusza Auguste'a Mariette
Prapremiera: 24.12.1871, Opera w Kairze
Premiera polska: 23.11.1875, Teatr Wielki, Warszawa  
Premiera tej inscenizacji: 24.04.2005, Teatr Wielki - Opera Narodowa
Oryginalna włoska wersja językowa z polskimi napisami

W 1870 roku Giuseppe Verdi otrzymał propozycję skomponowania opery dla nowego gmachu Opery Włoskiej w Kairze, wzniesionego z  inicjatywy wicekróla Egiptu Ismaila Paszy. Z początku kompozytor odmówił napisania dzieła i nie przekonywało go nawet ogromne honorarium. Być może jednak szereg przykrych dla twórcy wydarzeń oraz lektura podrzuconego mu przez Du Locle’a streszczenia scenariusza opery sprawiły, że ostatecznie postanowił podjąć się jej stworzenia.

Przyjmując w rezultacie dość nietypowe dla siebie zamówienie, jakim była Aida, musiał Verdi pójść na kompromis z samym sobą, odstępując od wyznaczonych sobie zasad, którymi zwykł się kierować, tworząc dotychczasowe opery. I może dlatego klęska Balu maskowego, którego premiera w Neapolu nie doszła do skutku z  powodu braku zgody kompozytora na zmiany wynikające z cenzury, chłodne przyjęcie przez krytykę i widownię pierwszej wersji Mocy przeznaczenia oraz publikacja słynnej Ody do sztuki włoskiej Arriga Boito, w której liczący się poeta „nie docenił” dorobku kompozytora – przyczyniły się do powstania tego wielkiego, jakże wyjątkowego na tle innych dzieł Verdiego widowiska operowego.

Paradoksalnie gardząc formułą grand opéra zapragnął Verdi stworzyć dzieło wielkiego formatu o bardzo spektakularnym charakterze, które przyciągnęłoby tłumy widzów. Autorem czterostronicowego pomysłu libretta, był znany egiptolog francuski Auguste Mariette-Bey, jednak utworzenia jego ostatecznego wierszowanego kształtu podjął się Antonio Ghislanzoni.

W rezultacie powstała poruszająca muzyczna opowieść o miłości między niewolnicą na dworze Faraona – Aidą i egipskim wodzem Radamèsem, który kierowany uczuciem zdradza swój naród i Bogów, i staje się tym samym tragicznym bohaterem na miarę dzieł Sofoklesa. Miłość w konflikcie z kapłańską racją stanu prowadzi również do tragedii Aidy, która ponosi konsekwencje wyborów ukochanego mężczyzny.

Spektakl Verdiego, którego prapremiera odbyła się w Kairze 24 grudnia 1871 roku, a w niespełna siedem tygodni później w mediolańskiej La Scali, rozpoczął triumfalny pochód po scenach operowych świata. Efektowne widowisko do dziś przyciąga publiczność niezwykłą muzyką, dekoracjami oddającymi bajkowość starożytnego świata, zachwycającymi duetami, zwłaszcza wspaniałym finałowym duetem Aidy i Radamèsa i licznymi scenami zbiorowymi z towarzyszeniem chóru i statystów. I pomyśleć, że to wielkie dzieło, dość nietypowe dla twórczości Verdiego zostało skomponowane i zinstrumentalizowane zaledwie w ciągu czterech miesięcy.

Zdaniem włoskiego muzykologa oraz krytyka muzycznego Massima Mili Aida jest operą, którą niezwykle trudno uchwycić reżyserom i scenografom we współczesnym ujęciu, nie tracąc tym samym na widowiskowości dzieła. Z pewnością spektakl ten zatem stanowi idealną propozycję dla wielbicieli klasycznych inscenizacji operowych.  

Obsada

2023-12-08 | 19:00

Realizatorzy

Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej
Polski Balet Narodowy

Streszczenie

  • AKT I

    Scena 1

    W pałacu Faraona w Memfis spotyka się Ramfis, arcykapłan Izydy, z młodym wodzem Radamèsem. Okazuje się, że bogini ma dokonać wyboru wodza, który powiedzie wojska egipskie przeciw Etiopczykom, bowiem ponownie napadli oni na świętą ziemię Egiptu. Radamès gorąco pragnie otrzymać to dowództwo. Pokochał on młodą niewolnicę Aidę pojmaną w czasie poprzednich walk z najeźdźcą, a teraz chciałby dowodzić zwycięską armią egipską. Liczy na to, że wdzięczny Faraon przywróciłby wówczas wolność Aidzie i zgodziłby się na jego ślub z ukochaną (Celeste Aida). Do pogrążonego w marzeniach młodzieńca zbliża się Amneris, córka Faraona. Od dawna kocha Radamèsa i niepokoi ją jego obojętność. Kiedy wchodzi Aida, Radamès jest wyraźnie wzruszony, a w sercu Amneris rodzi się podejrzenie, że niewolnica może być jej rywalką.Przed obliczem Faraona staje posłaniec. Przynosi wiadomość o napaści Etiopczyków pod dowództwem króla Amonasra. Faraon wzywa rodaków do walki i oznajmia, że bogini Izyda wyznaczyła już wodza,który poprowadzi wojska egipskie. Jest nim Radamès. Wśród okrzyków entuzjazmu Amneris podaje mu święty sztandar i wszyscy udają się na uroczysty obrzęd. Aida jest w rozterce: chciałaby życzyć zwycięstwa Radamèsowi, ale to oznaczałoby klęskę i niedolę jej ojczyzny, a nawet śmierć najbliższych (Ritorna vincitor).

    Scena 2

    W świątyni Wulkanusa odbywa się uroczystość z sakralnymi tańcami dziewic-kapłanek przed posągiem boga Ftha. Przy wtórze śpiewów arcykapłan Ramfis wręcza Radamèsowi przed walką poświęcony miecz (Nume, custode e vindice).

  • AKT II

    Scena 1

    W otoczeniu służebnic Amneris oczekuje w swych komnatach powrotu zwycięskich wojsk egipskich. Rozmowa z Aidą upewnia córkę Faraona, że etiopska niewolnica kocha Radamèsa. Amneris wyznaje jej z dumą, że jest jej rywalką w miłości (Fu la sorte dell'armi). Tymczasem z oddali dobiegają odgłosy trąb, oznajmiając powrót zwycięskich wojsk.

    Scena 2

    Przy entuzjastycznych okrzykach tłumu wkraczają zwycięskie wojska Egipcjan, niosąc bogate łupy. Przybywa Faraon, a z nim Amneris i arcykapłan Ramfis. Wszyscy witają radośnie Radamèsa. Amneris zawiesza mu na szyi wieniec zwycięstwa, a wdzięczny Faraon obiecuje spełnić każde jego życzenie. Wśród jeńców etiopskich Aida ze zgrozą dostrzega swego ojca, króla Amonasra, lecz ten nakazuje jej milczenie. Pytany przez Faraona, wyjaśnia, że jest ojcem Aidy i twierdzi jakoby jego król Amonasro zginął w krwawym boju. Błaga o litość dla pokonanych. Również Radamès prosi o wolność dla zwyciężonych.Przeciwnego zdania jest Ramfis, który doradza, aby przynajmniej Aidę i jej ojca zatrzymać jako zakładników. Władca Egiptu zgadza się z arcykapłanem, a Radamès otrzymuje od Faraona za zwycięstwo jeszcze jeden dowód wdzięczności - rękę jego córki. Aida jest w rozpaczy, zaś Amneris triumfuje. Jednak dla Radamèsa ważniejsza jest miłość niż korona, a nagroda Faraona pozostawia go w głębokiej rozterce.

  • AKT III

    Amneris podąża do świątyni Izydy nad brzegiem Nilu. Towarzyszy jej arcykapłan Ramfis. Córka Faraona pragnie spędzić noc przed ślubem na modlitwie, błagać boginię o szczęście i miłość Radamèsa. Chwilę później zjawia się Aida, umówiona z ukochanym. Jej serce wypełnia tęsknota za ojczyzną (O patria mia). Nieoczekiwanie nadchodzi Amonasro. Wiedząc, że Radamès ponownie szykuje się do wyprawy wojennej,nakłania córkę, by wykorzystała miłość egipskiego wodza dla etiopskiej sprawy (Ciel! Mio padre!). Aida odmawia, ale w końcu ulega woli ojca. Amonasro ukrywa się, gdy nadchodzi Radamès. Aida odtrąca jego miłosne wyznania, pomna na jego rychły związek z córką Faraona. Radamès zapewnia ją jednako swojej miłości, zdradza plany swych wojsk i wreszcie decyduje się na ucieczkę z ukochaną (Pur tiriveggo). W tym momencie pojawia się Amonasro i wyznaje, że jest królem Etiopczyków. Kiedy Radamès uświadamia sobie swoją zdradę, ze świątyni wychodzi Amneris z arcykapłanem. Aida z ojcem uciekają, a Radamès dobrowolnie oddaje się w ręce arcykapłana.

  • AKT IV

    Scena 1

    Córka Faraona chciałaby ocalić ukochanego Radamèsa i poleca przyprowadzić więźnia do pałacu. Zanim stanie przed sądem kapłanów, Amneris przyrzeka wyjednać mu łaskę, jeśli poślubi ją i wyrzeknie się Aidy. Radamès odmawia, woli śmierć niż życie bez Aidy. Przed sądem milczy, a kapłani, z Ramfisem na czele, skazują go na śmierć w niesławie. Ma być zamurowany żywcem w świątyni. Pełna wyrzutów sumienia Amneris przeklina bezlitosnych sędziów.

    Scena 2

    Radamèsa zamknięto w grobowcu. Jego serdeczne myśli wciąż kierują się ku Aidzie. Nie wie jednak,że uniknęła ona pościgu, poznała wyrok sądu i ukryła się wcześniej w krypcie, by umrzeć razem z nim. Ich ostatnie spotkanie przepojone jest uczuciem miłości i wiecznego szczęścia (O terra addio). Do świątyni przychodzi pogrążona w smutku Amneris, by modlić się przy grobowcu o spokój duszy Radamèsa.

Sponsorzy

  • Mecenasi Teatru Wielkiego - Opery Narodowej | Partnerzy Akademii Operowej

  • Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Patroni medialni

  • Partner medialny