Manru

Akt I

Społeczność wiejska szykuje się do ważnej uroczystości. Jej bogata organizatorka Jadwiga lamentuje, że jej córka Ulana związała się z Cyganem Manru, obcym kulturowo i rasowo, co dla niej i dla całej wsi jest niewybaczalnym przestępstwem. Nienawiść do obcych jest silniejsza od miłości rodzicielskiej, a krnąbrna córka wzbudza dodatkowo gniew samym faktem nieposłuszeństwa. Do gniewu podjudza ją Urok, typ spod ciemnej gwiazdy pełniący we wsi funkcję dostawcy używek i ziół zmieniających psychikę ludzką. Niby namawia matkę do okazania litości, ale zakochany od dawna w Ulanie, nie może znieść jej miłości do Cygana i szczęśliwego z nim związku, z którego zrodziło się dziecko. Samotny i zgorzkniały,
ma serce rozdarte pomiędzy nienawiścią do Manru a uczuciem do Ulany. Kiedy ta przybywa prosić matkę o pomoc w biedzie, jaka dotknęła ją i dziecko, Urok dręczy pożądaną przez niego kobietę wizją nieszczęść, jakie spadną na nią za związanie się z obcym. Jednak ulega jej prośbom, popartym nadzieją, że jego pożądanie może zostać zaspokojone. Ulana spragniona ziół, mogących odrodzić namiętność, jaka wiązała Cygana z jej ciałem, nie pozbawia Uroka tych złudzeń. Matka stawia warunek, że albo córka porzuci Manru i z dzieckiem powróci do rodzinnego domu, albo niech idzie precz na zawsze. Ulana jest w swojej miłości niewzruszona i wybiera zły los u boku męża. Rozjuszona tym zuchwalstwem, ksenofobiczna społeczność rozbudza w sobie coraz większą agresję wobec „zdrajczyni”, spotęgowaną powszechnym wśród tutejszych mężczyzn pożądaniem pięknej „Cyganichy”, jak ją pogardliwie nazywają. Na ratunek ukochanej zjawia się Manru i gotów za nią oddać życie, ocala ją z rąk rozpasanej gawiedzi. Osłaniani przez Jadwigę uciekają do swojej „chaty za wsią”.