Così fan tutte

Wolfgang Amadeus Mozart

Daty spektakli

KUP PROGRAM ELEKTRONICZNY W FORMACIE EPUB I PDF

Opera buffa w dwóch aktach
Libretto: Lorenzo da Ponte
Prapremiera: 26.01.1790, Burgtheater, Wiedeń
Premiera tej inscenizacji: 15.03.2024, TW-ON
Oryginalna włoska wersja językowa z polskimi i angielskimi napisami

Spektakl zawiera sceny o charakterze erotycznym.
W spektaklu wykorzystano broń hukową.

Przed spektaklem 17/03 zapraszamy na spotkanie z cyklu Ruch w Wielkim

Foyer Główne, godz. 17.00

Prowadząca Dominika Micał porozmawia z gośćmi: Wojciechem Farugą, Aleksandrą Orłowską, Hubertem Zapiórem

Spotkanie dla widzów posiadających bilet na przedstawienie 17 marca

Frywolna komedia czy niemoralna farsa? Kontrowersje towarzyszyły Così fan tutte prawie od początku powstania opery. Dzieło Wolfganga Amadeusza Mozarta, którego prapremiera miała miejsce w 1790 roku w Wiedniu, inspirowane było podobno prawdziwym skandalem obyczajowym, którym żył ówczesny Paryż. Libretto Lorenza da Pontego skupia się na jednym wątku. Don Alfonso rzuca wyzwanie młodszym kolegom: zakłada się z Ferrandem i Guglielmem, że ich ukochanym – Dorabelli i Fiordiligi – nie uda się dochować wierności, gdy ci niespodziewanie wyjadą, zostawiając narzeczone. Intrygę  uwiarygadnia fakt, iż Austria uwikłana była wówczas w wojnę z Turcją. W męski spisek włączona zostaje także pokojówka Despina. Po rzewnym pożegnaniu z ukochanymi, Ferrando i Guglielmo wracają w przebraniu Albańczyków, by sprawdzić kobiecą stałość.

Così fan tutte to skrząca się dowcipem, ale i uderzająca także w liryczne tony opera buffa. Opowieść da Pontego była oskarżana o sztuczność, cynizm i niemoralność, zwracając jednak uwagę na osiemnastowieczną konwencję teatralną, można ją interpretować jako oświeceniową przypowieść o naturze ludzkiej, w której: Szczęśliwy człowiek, który bierze wszystko z dobrej strony [...] Co innych zwykle przywodzi do łez, dla niego bywa powodem do śmiechu, jak kończy swoje libretto da Ponte. Kompozytor tworzy wartką akcję, łącząc numery solowe, duety i większe ansamble, tak że całe akty zdają się być dramaturgicznie nieprzerwaną całością. Dzięki muzyce papierowe na pierwszy rzut oka postacie zamieniają się w pełnokrwistych bohaterów, którym nie sposób się oprzeć: zadziorną Fiordiligi, niefrasobliwą Dorabellę, czułego Ferranda, niecierpliwego Guglielma, cynicznego Alfonsa i temperamentną Despinę.

Po sukcesie Marii de Buenos Aires Piazzoli Wojciech Faruga zaprezentuje swój nowy spektakl na wielkiej operowej scenie. Reżyser postanowił na poważnie potraktować dzieło Mozarta – Così fan tutte to nie tylko zabawne perypetie kochanków, komediowa konwencja jest tylko zasłoną dymną dla prawdziwych problemów. Akcja dzieje się w Ameryce przełomu lat 60. i 70. Historia koncentruje się wokół wysoko postawionej mieszczańskiej rodziny. Protagonistami są tu Despina i weteran Don Alfonso. Przeglądają się oni wzajemnie w perypetiach Dorabelli, Fiordiligi, Guglielma i Ferranda. Równolegle do opowieści o miłości toczy się wojna, czyli przestrzeń rozpadu i zanegowania wszelkich porządków innych niż ten oparty na sile. W naszej opowieści wojna nie jest tylko pretekstem, który umożliwia Ferrando i Guglielmo zainicjowanie przebiórki, jest także doświadczeniem, z jakim wchodzi w tę opowieść Alfonso.

Ferrando i Guglielmo udają, że idą na wojnę, ale za moment wracają w przebraniu – w inscenizacji Wojciecha Farugi to wyzwoleni z konwenansów buntownicy. Czy jest to prawdziwa przemiana, czy zwykły kostium? Gra, która miała być niewinną zabawą, zamienia się w niebezpieczną rozgrywkę między bohaterami, w której do głosu dochodzą skrywane fantazje. Koncepcja odczytania dzieła Mozarta poprzez odniesienia do panoramy konkretnego miejsca i czasu otwiera możliwości interpretacji zjawisk współczesności w kontekście utraconych możliwości oraz niedokończonych rewolucji obyczajowych i społecznych poprzedniego wieku. Jak skończy się ta przygoda? Czy po tej podróży możliwy jest powrót do świata tradycji i reguł

Czy rzeczywiście potrzebujemy widma katastrofy, by podjąć wysiłek wyobrażania sobie oraz stwarzania innej rzeczywistości i innych miłości?

Obsada

2024-03-15 | 19:00

Realizatorzy

Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

Tancerze: Anna Bieżyńska, Pamela Bosak, Aleksandra Grącka, Agata Kuczyńska, Edgar Lewandowski, Radosław Lis, Anatol Modzelewski, Jakub Piotrowicz, Monika Witkowska

Streszczenie

  • AKT I


    SCENA 1
    Rok 1970, Stany Zjednoczone Ameryki (czasy m.in. prezydentury Richarda Nixona, wojny w Wietnamie, rozprawy Roe v. Wade, rewolucji seksualnej, rok po zamieszkach w barze Stonewall). Dom wysoko postawionej, konserwatywnej rodziny. Jest duszny, letni wieczór. Wysokiej rangi żołnierz Don Alfonso, krótko po powrocie z Wietnamu, żeni się z Despiną, z którą zaręczył się jeszcze przed wyjazdem na wojnę. Weselną atmosferę zakłóca prowokacja panny młodej. Robi się niezręcznie, wszyscy są świadkami nietaktu Despiny na jej własnym weselu. Bliscy znajomi pana młodego – Ferrando i Guglielmo starają się zatuszować sytuację, chwaląc cnotę i wierność swoich narzeczonych, bratanic Don Alfonsa – Dorabelli i Fiordiligi (La mia Dorabella). Don Alfonso drwi z naiwności Ferranda i Guglielma, zachowuje się agresywnie. Goście opuszczają salę. Despina wraca do konfrontacji z Don Alfonsem, który twierdzi, że wierność żadnej z kobiet nie przetrwa nawet dnia rozłąki. Ferrando i Guglielmo bronią honoru swoich ukochanych. Mężczyźni dokonują zakładu – Don Alfonso udowodni swoją tezę, jeżeli Ci poprzysięgną posłusznie wykonywać jego polecenia przez najbliższą dobę. Despina jest świadkiem umowy. Wierność sióstr zostanie poddana próbie.

    SCENY: 2, 3 i 4
    Dorabella i Fiordiligi powracają, zachwalając prowokacyjnie urodę swoją i swoich partnerów (Ah guarda so rella). Pary inicjują grę. Kobiety z zawiązanymi oczami dotykają nagiej rzeźby – kopii Umierającego Gala. Ferrando i Guglielmo na znak Don Alfonsa znikają. Weteran informuje kobiety o natychmiastowym wyjeździe ich narzeczonych na wojnę. Kobiety są zdruzgotane. Mężczyźni wracają w mundurach, przekazują ukochanym swoje nieśmiertelniki. Pary żegnają się (Sento, oddio).

    SCENY: 5, 6 i 7
    Ferrando i Guglielmo wyruszają w towarzystwie chóru intonującego marszowe Bella vita militar. Dorabella, Fiordliligi i Don Alfonso spoglądają w stronę oddalającego się statku, życząc żołnierzom przyjaznych wiatrów (Soave sia il vento). Nieprzyjemne wspomnienia Don Alfonsa z czasów wojny powracają.

    SCENY: 8, 9, i 10
    Pojawia się Despina. Prowokacyjnie zamienia suknię ślubną na ubranie pokojówki. Zaczyna przesadnie obsługiwać Don Alfonsa. Ironizuje na temat roli żony i jej obowiązków (Che vita maledetta). Bawi ją rozpacz sióstr; nakłania Dorabellę, przy dezaprobacie Fiordiligi, do korzystania ze swobody, jaką daje nieobecność ukochanych. Równocześnie wciąż prowokuje Don Alfonsa, co znajduje swoją kulminację w arii (In uomini, in soldati). Don Alfonso podejmuje grę – usiłuje poniżyć Despinę, dając jej pieniądze za pomoc w intrydze.

    SCENA 11
    Grupa kobiet – głównie statecznych republikanek, przy ogromnym, nienagannie zastawionym stole szyje kotyliony. Pojawiają się Ferrando i Guglielmo – przebrani za hipisów, którzy burzą atmosferę kurtuazyjnej kolacji (Alla bella Despinetta). Większość kobiet jest oburzona. Fiordiligi zamyka się w gablocie ze spreparowanym krokodylem, dając wyraz swojej wierności i czystości (Come scoglio immoto resta). Zachwycona Dorabella stara się zachować powściągliwość. Ferrando uwodzi nieśmiało Dorabellę, Guglielmo przekracza kolejne gra nice (Rivolgete a lui lo sguardo).

    SCENY: 12 i 13
    Guglielmo i Ferrando coraz lepiej czują się w nowych rolach. Mogą wyjść poza sztywne reguły, w ramach których dotychczas funkcjonowali. Są pewni wygranej. Pojawia się między nimi bliskość, zainicjowana przez Guglielma. Don Alfonsa ponownie nawiedzają duchy prze szłości.

    SCENY: 14, 15 i 16
    Guglielmo i Ferrando zjadają muchomory (truciznę) z powodu odrzuconej miłości. Przerażone Dorabella i Fiordiligi wzywają Despinę, która powraca jako new-ageowa szamanka (lekarz). Uzdrawia mężczyzn poprzez drgania masażera erotycznego dla panien domu. Całemu procesowi przyglądają się Don Alfonso, a także Dorabella i Fiordiligi, które dzięki Despinie odkrywają przebierankę mężczyzn.

  • AKT II

    SCENA 1
    Despina przekonuje Fiordiligi i Dorabellę do flirtu i otworzenia się na pragnienie. Swoją arię (Una donna a qundici anni) kieruje wprost do Don Alfonsa. Dorabella jest podekscytowana. Fiordiligi, która odkryła przebierankę Guglielma, jest wściekła i postanawia się zemścić.

    SCENA 2
    Dorabella i Fiordiligi prowokacyjnie – na oczach Guglielma i Ferranda, uwodzą inne osoby. Siostry świadomie postanawiają dokonać zamiany w parach (Prende ro quel brunettino). To Dorabella uwiedzie Guglielma, a Fiordiligi Ferranda.

    SCENY: 3, 4 i 5
    Akcja przenosi się do ogrodu. Kochankowie wraz z innymi – samozwańczymi gośćmi ogrodu, poddają się rozkoszy i miłości (Secondate, aurette amiche). Ferrando i Guglielmo próbują uwodzić swoje narzeczone, te jednak zmieniają pierwotny układ par. Dorabella wykorzystuje męskie strategie uwodzenia, upokarzając Guglielma (Il core vi dono).

    SCENY: 6 i 7
    Fiordiligi uwodzi Ferranda w obecności Guglielma (Bar bara! Perchè fuggi?). Wszyscy troje znajdują przyjemności w powolnym przekraczaniu tego, co dotychczas zakazane. Fiordiligi odkrywa w sobie nowe pragnienia, jest zdezorientowana (Per pietà, ben mio, perdona).

    SCENY: 8 i 9
    Guglielmo i Ferrando czują się skrępowani tym, co za szło (Amico, abbiamo vinto!). Guglielmo inicjuje bójkę, w trakcie której całuje Ferranda, ten nie odwzajem nia jego czułości. Pojawia się Don Alfonso. Guglielmo czuje się osaczony, szuka ujścia dla swojej złości i frustracji (Donne mie, la fate a tanti). Don Alfonso drwi z mężczyzn i sytuacji, której był świadkiem, zachwalając wierność Ferranda; mężczyźni ustalają wspólną wersję wydarzeń: to Fiordiligi dochowała wierności Guglielmowi, a Dorabella Ferrandowi nie (Bravo: questa è costanza).

    SCENY: 10, 11, 12 i 13
    Dorabella jest wolna od wątpliwości, które targają Fiordiligi. Pochwala miłość, która przynosi rozkosz i podda je się jej (E amore un ladroncello). Ponowne spotkanie Ferranda i Fiordiligi (Fra gli amplessi in pochi istanti) kończy się namiętnym pocałunkiem obojga. Don Alfonso, Despina i Guglielmo przyłapują ich w miłosnym uścisku. Dla Guglielma jest to ostateczny cios. Don Alfonso gorzko triumfuje (Tutti accusan le donne). Proponuje, by mężczyźni poślubili nowe ukochane.

    SCENY: 14, 15, 16 i 17
    Akcja przenosi się z powrotem do salonu w domu Don Alfonsa, który uległ częściowej dewastacji. Goście we selni budzą się ze snu, który równocześnie śnił każdy z nich. Despina z radością informuje kochanków i gości o gotowości sióstr do zaślubin (Vittoria, padroncini!). Nowożeńców z I aktu zastępują nowe pary młode: Ferrando i Fiordiligi, Dorabella i Guglielmo. Despina powra ca jako 60-letnia notariuszka-króliczek. Całą sobą iro nizuje i szydzi z instytucji małżeństwa (Augurandovi ogni bene).

    SCENA 18
    Z oddali dobiega Bella vita militar z I aktu. Guglielmo i Ferrando posłusznie zakładają mundury – na rozkaz Don Alfonsa. Gra zostaje ostatecznie porzucona. Kochankowie powracają do pierwotnego układu w parach. W tle potężny wybuch. Wobec nieuchronnego kataklizmu Fiordiligi w rozpaczliwym geście opuszcza Guglielma i podchodzi do Ferranda, który odchodzi od Dorabelli i wpada w objęcia ukochanej. Z nieba zaczyna padać czarny śnieg.

Sponsorzy

  • Mecenasi Teatru Wielkiego - Opery Narodowej | Partnerzy Akademii Operowej

  • Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Patroni medialni

  • Partner medialny