Peer Gynt

Edvard Grieg | XV Dni Sztuki Tańca

  • Kup bilet
  • Kup bilet
  • Kup bilet
  • Kup bilet
  • Kup bilet
  • Kup bilet
  • Kup bilet
  • Kup bilet
Daty spektakli

Balet w dwóch aktach
Libretto: Edward Clug wg poematu dramatycznego Henrika Ibsena
Muzyka: Edvard Grieg (Peer Gynt op. 23 i inne utwory)
Prapremiera: 5/11/2015, Słoweński Teatr Narodowy
Premiera polska: 25/10/2024, Polski Balet Narodowy

Twórcy teatralni mają nie lada kłopot z Peerem Gyntem Henrika Ibsena. Poemat dramatyczny o epizodycznej strukturze wykorzystujący elementy fantastyczne sprawiał problem inscenizatorom, okazuje się jednak, że jest to idealny materiał na spektakl baletowy. W 2015 roku choreografię do Peera Gynta stworzył słoweński tancerz pochodzenia rumuńskiego Edward Clug. Premiera w Mariborze odniosła ogromny sukces, balet ten zawędrował później na sceny Zurychu, Wiednia, Dortmundu, Hanoweru i Lipska. Skąd wzięła się taka popularność przedstawienia? Przede wszystkim nie boi się on porwanej narracji oryginału, pozostawia w niedopowiedzeniu znaczenie poszczególnych przygód głównego bohatera oraz przede wszystkim korzysta z niezwykle współczesnego języku wizualnego, nie traktując dramatu Ibsena jak zakurzonej starej baśni inspirowanej folklorem.

Peer Gynt Ibsena jest bardzo współczesną postacią – jednocześnie everymanem i antybohaterem. Pochodzi on z niezamożnej rodziny, nie posiada wielu przymiotów, obdarzony jest egoistyczną naturą, potrafi za to kłamać jak z nut, lub – mówiąc inaczej – konfabulować, opowiadając zmyślone lub podkręcone historie na temat przytrafiających mu się zdarzeń. Dzięki pracy wyobraźni liche domostwo rodziców Peera przemienia się w lśniący pałac, zaś jego wątpliwej natury moralnej przygody zamieniają się w bohaterskie czyny. W ten właśnie sposób może uciec on od rzeczywistości. Cel życia Peera jest niedookreślony – chciałby on być kimś (a najbardziej kimś innym) oraz znaleźć miłość, choć żeby docenić uczucie i wierność kochającej go Solwejgi, musi on najpierw skonfrontować się z trollami, wyruszyć na podbój Orientu, trafić do zakładu dla obłąkanych, aby na koniec powrócić do miejsca, z którego zaczął podróż.  

Ważnym elementem spektaklu jest muzyka Edvarda Griega. Zostały w nim wykorzystane nie tylko dwie suity ilustrujące sceny z dramatu Ibsena, lecz także inne utwory instrumentalne kompozytora: Kwartet smyczkowy g-moll op. 27, Koncert fortepianowy a-moll op. 16 i wybór z jego Utworów lirycznych, które w opinii choreografia świetnie oddają atmosferę poematu.

Dzięki prawdziwej fascynacji Cluga niejednoznacznym w wymowie poematem dramatycznym Ibsena powstał spektakl surrealistyczny z elementami teatru absurdu, niepozbawiony mroku, ale wypełniony także dużą dozą ironii. Choreografowi udało się zobrazować w spektaklu dwie strony Peera Gynta, który jest jednocześnie baśniową feerią, ale i opowieścią o wewnętrznej drodze do dojrzałości. Przedstawienie to działa zatem w niezwykły sposób – pokazuje fantastyczny świat, który okazuje się bardzo bliski współczesności.

Polski Balet Narodowy
Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

Realizatorzy

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

    • Edward Clug

      Choreografia
    • Dyrygent

    • Miloš Isajlović

      Mirjana Šrot

      Realizacja baletu

    • Marko Japelj

      Scenografia

    • Leo Kulaš

      Kostiumy

    • Tomaž Premzl

      Światła

Streszczenie

  • AKT I

    Peer Gynt fantazjuje o upolowaniu białego Jelenia. Opowiada o swoich rojeniach matce, która oskarża go o kłamstwo i próżniactwo. Åse beszta też syna, że stracił okazję poślubienia Ingrid, przyjaciółki z lat dziecięcych, co położyłoby kres ich ubóstwu, w które wpędził rodzinę ojciec Peera przez swoje zaniedbania. Ingrid wychodzi za mąż za Madsa Moena, najbogatszego kawalera w okolicy. Peer zamierza przyłączyć się do gości weselnych, jednak jego matka obawia się, że zepsuje uroczystość.

    Rozpoczyna się przyjęcie. Weselnicy wiwatują na cześć nowożeńców. Jedynie Ingrid wydaje się nieobecna myślami, myśli o Peerze, z którym miała kiedyś romans. Mimo braku zainteresowania Panny Młodej, jej świeżo upieczony mąż wydaje się jednak zadowolony z uroczystości. Tymczasem Peer zwraca swoją obecnością uwagę kobiet, które są zauroczone jego tańcem. Popisy Peera irytują za to mężczyzn, którzy traktują je jako prowokację. Wśród gości jest także Solweig i jej młodsza siostra Helga. W pewnym momencie Solweig i Peer zaczynają tańczyć razem, co wywołuje zazdrość Ingrid i niezadowolenie innych weselników. Gdy Helga odciąga siostrę na bok Peer prosi do tańca Ingrid, co wywołuje poruszenie wśród obecnych. Kowal Aslak wszczyna awanturę z Peerem, podczas gdy inni mieszkańcy wioski usiłują odurzyć go alkoholem. Peer nie poddaje się jednak i zawstydza Aslaka na oczach wszystkich. Ten chwyta za topór, aby pomścić zniewagę, jednak w drogę wchodzi mu Śmierć. Peer wykorzystuje nadążającą się okazję i ucieka z Ingrid. Para spędza razem namiętną noc, jednak Peer dość szybko jest znudzony i odprawia młodą kobietę.   

    Peera próbują uwieść trzy leśne nimfy. Chwilę później spotyka on tajemniczą kobietę w zieleni, a ta wskazuje mu drogę do królestwa trolli. Zaintrygowany bogactwem tajemniczej krainy Peer postanawia poślubić Zieloną, która okazuje się córką władcy trolli. On chętnie zgadza się oddać mu ją za żonę i powoli odsłania jej prawdziwą twarz.  

    Kobieta w zieleni rozpoczyna nieporadny taniec. Gdy zbliża się do Peera, by go pocałować, ten jest przerażony jej odrażającym widokiem i próbuje uciec. Jednak Zielona pragnie zatrzymać go za wszelką cenę twierdząc, że nosi jego nienarodzone dziecko. Peer protestuje i zaprzecza ojcostwu, co wywołuje we władcy trolli chęć zemsty. Wściekłość trolla zostaje zażegnana przez małą Helgę, która wymierza cios Peerowi, przypominając mu o obietnicy, którą złożył jej siostrze Solweig.

    Do królestwa trolli wkracza Śmierć i powstrzymuje wściekłe trolle. Kiedy mija zagrożenie, Śmierć maluje Peera i otaczający krajobraz na płótnie. Tymczasem Helga przyprowadza Solweig do Peera, a oni przysięgają sobie wieczną miłość. Tę romantyczną chwilę przerywa odgłos Jelenia, anonsujący śmierć Åse. Peer postanawia wrócić do domu, gdzie znajduje ja umierającą. By ulżyć matce w cierpieniu, opowiada jej piękną historię, która przenosi ich do beztroskich lat jego dzieciństwa.

  • AKT II

    Kilka lat później Peer jest już bardzo zamożnym przedsiębiorcą. Wyrusza podróż na marokańską pustynię, gdzie spotyka Anitrę, córkę wodza Beduinów. Pociąga go egzotyczna uroda kobiety, jednak ona czyha jedynie na jego majątek. Obrabowawszy Peera, dziewczyna porzuca go na obcej ziemi zdanego wyłącznie na siebie. Błąkający się Peer spotyka tajemniczego doktora Begriffenfeldta, który zaprasza go do jakiegoś wyjątkowego miejsca. Szybko okazuje się jednak, że to zakład dla obłąkanych, gdzie Peer poznaje czterech szaleńców, którzy są podekscytowani jego przybyciem. Dr Begriffenfeldt poddaje Peera testom psychologicznym i zapisuje jego reakcje. Pacjent jest wycieńczony, na granicy załamania nerwowego. Wielkie marzenie Peera, by stać się kimś innym, właśnie się spełniło, bo jego nowi przyjaciele z zakładu dla obłąkanych obwołują go królem. 

    Peer jest głęboko rozczarowany swoim życiem i musi stawić czoło tej bolesnej prawdzie, której dotychczas nie dostrzegał. Dręczy go wspomnienie fatalnego ślubu Madsa Moena i Ingrid, podczas którego wśród weselników pojawiają się teraz także spotykane wcześniej osoby, w tym Zielona z nowonarodzonym dzieckiem. Wyrzuty sumienia kierują Peera do Solweig, ale na jego drodze staje znów jednak złowroga Śmierć oferując mu ukojenie w trumnie, ale Peer chociaż sterany życiem, pragnie zyskać jeszcze trochę czasu.

    Tymczasem Solweig, czekająca wiernie na ukochanego przez wiele lat, zestarzała się i oślepła. Rozgoryczony Peer dopiero teraz uświadamia sobie, że odrzucał dotąd wszystko, co miało jakąkolwiek wartość w jego życiu, a przede wszystkim wielkie uczycie Solweig. W jej ramionach znajduje w końcu ukojenie, jednak ich doczesna droga dobiega już końca. Może odnajdą miłość i szczęście w innym życiu…  

Sponsorzy

  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

  • Mecenasi Teatru Wielkiego - Opery Narodowej | Partnerzy Akademii Operowej

  • Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Partner Polskiego Baletu Narodowego

  • Patroni medialni

  • Partner medialny