Don Kichot

Ludwig Minkus / Marius Petipa, Aleksandr Gorski, Alexei Fadeyechev

  • Akt I

    ok. 45 min

  • Przerwa

    20 min

  • Akt II

    ok. 40 min

  • Przerwa

    20 min

  • Akt III

    ok. 35 min

Czas trwania: 2 h 40 min

Daty spektakli

Balet w trzech aktach
Libretto: Marius Petipa według Miguela de Cervantesa
Prapremiera: 14/12/1869, Teatr Bolszoj, Moskwa
Premiera polska: 9/04/1964, Państwowa Opera, Warszawa
Premiera obecnej wersji: 29/05/2014, Polski Balet Narodowy
Koprodukcja: Królewski Balet Flandryjski, Antwerpia

Jeden z najważniejszych baletów wielkiego francuskiego choreografa Mariusa Petipy, który zyskał sobie miano ojca baletu klasycznego. Stworzył on Don Kichota w 1869 roku dla moskiewskiego Teatru Bolszoj i dwa lata później wystawił go w nowej wersji dla petersburskiego Teatru Maryjskiego. Sięgnął w nim do epizodu ze słynnej powieści Miguela de Cervantesa i skorzystał z bogatej, ponad stuletniej tradycji tego tematu na europejskich scenach baletowych. Nową muzykę skomponował według wytycznych choreografia związany przez wiele lat z Rosją austriacki skrzypek i kompozytor baletowy Ludwig Minkus. Dzieło Petipy wzbogacił w 1900 roku o nowe tańce moskiewski choreograf Aleksandr Gorski. Dlatego dziś autorstwo baletu oddaje się obu tym choreografom.

Powieść europejska u swego zarania oddawała się gawędzie bez granic, tworząc świat uniwersalny, obejmujący całość ludzkiego doświadczenia. Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manczy Miguela de Cervantesa z 1605 roku to epos prosty i wyrafinowany zarazem, w którym kolejne przygody błędnego rycerza przechodzą naturalnie i organicznie jedna w drugą. Przenieść to uniwersum na język innej sztuki nie sposób, ale czerpać z niej poszczególne wątki można bez końca.

Don Kichot był jednym z najbardziej udanych efektów współpracy Petipy z Minkusem (podobnie jak ich wspólna Bajadera). Z eposu rycerskiego o charakterze heroikomicznym, jakim jest powieść Cervantesa, w balecie zostało jednak niewiele. Choreograf i zarazem autor libretta wybrał z niej wątek poboczny – miłosne perypetie córki oberżysty Kitri i cyrulika Basilia. Zgodnie z oczekiwaniami publiczności i prawami gatunku, które w tamtych czasach nakazywały, aby widowisko baletowe było przede wszystkim źródłem dobrej rozrywki, Don Kichot nabrał cech widowiskowych i komediowych. Błędny rycerz i jego sługa Sancho Panza są w nim spoiwem pomiędzy cieszącymi oko scenami, a te stały się istną feerią choreograficznych pomysłów Petipy, efektownej hiszpańskiej ornamentyki ruchowej i różnorodnych popisów tanecznych.

W 2014 roku Polski Balet Narodowy przygotował nową, niezwykle barwną i dynamiczną wersję choreograficzną Don Kichota zrealizowaną przez zamieszkałego obecnie w Finlandii słynnego rosyjskiego tancerza i baletmistrza Alexeia Fadeyecheva oraz pod kierownictwem muzycznym wybitnego ukraińskiego dyrygenta Alexeia Baklana. Po kilku latach przerwy balet powrócił teraz do repertuaru Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w tym opracowaniu, ale także pod batutą Marty Kluczyńskiej. 

Obsada

2022-09-15 | 19:00

Realizatorzy

Polski Balet Narodowy
Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

Streszczenie

  • Prolog

    Naczytawszy się romansów o rycerzach i rycerskości, Don Kichot postanawia wyruszyć w podróż, aby dokonywać wielkich czynów przynoszących mu chwałę. Na swojego giermka wybiera wiernego Sancho Panzę, człowieka o trzeźwym usposobieniu bez skłonności do marzycielstwa.

  • Akt I

    W Barcelonie czuje się świąteczne podniecenie. Kitri, córka oberżysty, flirtuje z zakochanym w niej cyrulikiem Basiliem. Przyłapuje ich Lorenzo, ojciec Kitri, i przegania Basilia: cyrulik to żadna partia dla jego córki. Lorenzo chce wydać Kitri za zamożnego szlachcica Gamache’a. Jednak Kitri zdecydowanie nie zamierza poddać się woli ojca.

    W trakcie zabawy na placu pojawia się Don Kichot w towarzystwie giermka Sancho Panzy. Zauważywszy oberżystę, Don Kichot bierze go za właściciela rycerskiego zamku i wita z szacunkiem. Lorenzo odpowiada w podobnym tonie i zaprasza Don Kichota do oberży. Sancho Panza pozostaje na placu. Kiedy grupka młodych ludzi zaczyna się z niego naśmiewać, Don Kichot natychmiast spieszy giermkowi na ratunek.

    Widząc Kitri, Don Kichot sądzi, że jest ona piękną Dulcyneą, którą widywał w snach i obrał jako „damę swego serca”. Kitri jednak znika, ucieka z Basiliem. Wówczas Lorenzo, Gamache i Don Kichot wyruszają na ich poszukiwanie.

  • Akt II

    Scena 1
    Kitri i Basilio ukrywają się w tawernie. Odnajdują ich tam Lorenzo, Gamache i Don Kichot. Lorenzo pragnie natychmiast ogłosić zaręczyny Kitri z Gamachem. Wówczas Basilio, który jest nią w zmowie, udaje samobójstwo. Kitri szlocha nad ciałem ukochanego. Ogarnięty szlachetnym oburzeniem Don Kichot oskarża Lorenza o nieczułość i grożąc mu mieczem zmusza do zgody na małżeństwo córki z cyrulikiem. W tym momencie Basilio zrywa się na równe nogi. Nie ma już sensu udawać nieżywego.

    Scena 2
    Na polanie nieopodal wiatraków znajduje się rozległe cygańskie obozowisko. Jest także teatrzyk kukiełkowy. Niebawem pojawiają się tu Don Kichot i Sancho. Właściciel teatrzyku zaprasza Don Kichota, by obejrzał przedstawienie. Don Kichot ogląda występ z zapartym tchem i zapomniawszy, że ma do czynienia z teatrem wbiega na scenę z mieczem w dłoni, aby obronić tych, którzy potrzebują jego opieki. Rozwala scenę, rozrzuca kukiełki, a gdy nagle widzi wiatraki, bierze je za złych czarowników, których musi pokonać. Kiedy łapie skrzydło wiatraka, najpierw szybuje w górę, a następnie upada na ziemię.

    Scena 3
    Ranny Don Kichot wraz z Sancho Panzą znajdują się w lesie. Don Kichotowi wydaje się, że las wypełniają potwory i olbrzymy. Sancho Panza układa go do snu, a sam biegnie szukać pomocy. We śnie Don Kichot widzi „damę swego serca”, Dulcyneę w otoczeniu driad i wróżek. Sancho Panza powraca z Księciem i Księżną, którzy byli właśnie na polowaniu w lesie. Błaga, by pomogli śniącemu Don Kichotowi. Książę i Księżna zapraszają błędnego rycerza w odwiedziny do swego zamku.

  • Akt III

    Zamek Księcia. Wszystko jest gotowe na przyjęcie Don Kichota.
    Usłyszawszy od Sancho Panzy radosną opowieść o miłości Kitri i Basilia, Książę i Księżna są tak mili, że proponują, by ich wesele odbyło się na zamku. Don Kichot i Sancho Panza zostają zaproszeni do zajęcia honorowych miejsc. Nadchodzi uroczysty orszak. Don Kichot widzi Kitri i znów bierze ją za „damę ze snów”. Jednak Księciu i Sancho Panzie udaje się go przekonać, iż jest to ta sama córka oberżysty, której pomógł połączyć się z jej ukochanym Basiliem. 
    Trwa zabawa. Wszyscy składają podziękowania dzielnemu rycerzowi i jego giermkowi.

Sponsorzy

  • Partnerzy Akademii Operowej

  • Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Partner Polskiego Baletu Narodowego

  • Partner technologiczny

  • Patroni medialni