Pinokio

Mieczysław Wajnberg / Anna Hop

  • AKT I

    1 h

  • Przerwa

    25 min

  • AKT II

    50 min

Czas trwania: 2 h 15 min

  • SPOTKANIE PRZED SPEKTAKLEM, G. 18.00
Daty spektakli

Balet w dwóch aktach
Libretto: Anna Hop wg powieści Carla Collodiego
Muzyka: Mieczysław Wajnberg
Redakcja muzyczna: Anna Hop i Marta Kluczyńska
Prapremiera: 21.04.2024, Polski Balet Narodowy, Warszawa

Wykonania odbywają się z materiałów i za zgodą wydawnictwa Peermusic Classical GmbH

23 kwietnia (wtorek) o 18.00 zapraszamy do foyer głównego na spotkanie przed baletem. Gośćmi będą: Anna Hop (choreografka), Marta Kluczyńska (dyrygentka). Zapis spotkania na naszym kanale YouTube.

Uwaga!
Od 26/04 od godz. 22.00 do 29/04 do godz. 4.00 remontowana będzie nawierzchnia dookoła placu Teatralnego. Więcej o utrudnieniach pod linkiem.

Zainteresowanie twórczością Mieczysława Wajnberga – fascynującego kompozytora tworzącego na styku kultury polskiej, żydowskiej i rosyjskiej – sprawia, że jego dzieła pojawiają się nie tylko na nagraniach płytowych i w repertuarach filharmonii, lecz także na deskach teatrów. Coraz lepiej poznawana jest jego twórczość operowa (Pasażerkę można było oglądać na naszej scenie), przyszedł czas na odkrycie także baletu Wajnberga – przeznaczonego dla dzieci Złotego kluczyka.

Opowieść o Pinokiu – pajacyku z drewna, który ożywa – zna każde dziecko. Twórcą tej postaci był Carlo Collodi, warto jednak podkreślić, że każda epoka ma własną wersję historii. Balet Wajnberga opiera się na przetworzeniu oryginalnej powieści – książce pt. Buratino napisanej przez Aleksieja Tołstoja, dalekiego kuzyna sławnego pisarza, który korzystał obficie z Collodiego, pozwolił sobie jednak na dość dalekie odstępstwa fabularne.

Balet Wajnberga inspirowany jest tradycją commedia dell’arte – burattino oznacza po włosku marionetkę, ale jest to także imię jednej z postaci znanych z improwizowanych komedii. Na początku XX wieku po bohatera z tego kręgu sięgnął także Igor Strawiński w Pietruszce. O ile jednak ten balet przeznaczony był dla dorosłych, Wajnberg stworzył dzieło dla młodego widza, choć można w nim także odnaleźć, zrozumiałą jedynie dla dorosłych, aluzję do opresyjnej rzeczywistości radzieckiej. Balet powstał w latach 1954–1955, jego druga wersja została skomponowana w latach 1961–1962. W Złotym kluczyku czuć ducha Dmitrija Szostakowicza, kompozytora, z którym Wajnberg był zaprzyjaźniony, choć jego muzyka baletowa jest na wskroś oryginalna. To mieniąca się różnymi barwami opowieść, w której można odnaleźć zarówno dowcip, jak i liryzm, zawierająca przy tym odwołania do znanych tańców (walc, tarantela).  

Anna Hop, inspirując się Pinokiem Collodiego, tworzy własną oryginalną historię dostosowaną do współczesnych czasów. Jedno pozostało jednak niezmienne – uniwersalne przesłanie opowieści o trudach procesu dojrzewania. Spektakl jest także okazją do ukazania magii teatru za sprawą serii bajkowych przygód chłopca, który podróżuje po różnych światach, by ostatecznie powrócić do domu i skonfrontować się z własną przeszłością.

Pinokio to balet familijny – świetna zabawa dla dzieci, ale również spektakl, którym zachwycą się dorośli. A wszystko to dzięki pełnej humoru muzyce Wajnberga, pięknu tańca, magii teatralnych obrazów oraz bogatej w znaczenia opowieści: o tryumfie słabości nad przemocą, o poszukiwaniu wolności i o błądzeniu, które konieczne jest dla rozwoju osobistego.  

Obsada

2024-04-21 | 18:00

Realizatorzy

Polski Balet Narodowy
Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

Streszczenie

  • AKT I

    Scena 1. Wioska pod rozgwieżdżonym niebem
    W miasteczku pod rozgwieżdżonym niebem stoją porozrzucane między pagórkami domki. Dzieją się w nich zwyczajne ludzkie historie: para spodziewa się dzidziusia, rodzice bawią się z dziećmi, starsze małżeństwo tańczy. Miasteczko powoli zasypia. Z każdym gasnącym w oknie światłem, na niebie pojawia się nowa gwiazda. Tylko jeden dom nie idzie spać i światło w oknie wciąż się pali.

    Scena 2. Nowy projekt Gepetta
    Gepetto do późnej nocy pracuje nad nowym projektem. Praca tak go wciągnęła, że zapomniał o całym świecie. Jego pracownia wygląda tajemniczo, na jej ścianach wiszą rozmaite mechanizmy i zabawki.

    Scena 3. Świerszcz i inne zabawki
    W domu Gepetta mieszka jeszcze ktoś, kogo teraz, w środku nocy, obudziły odgłosy pracy. To Świerszcz, który właśnie zagląda Gepettowi przez ramię, by zobaczyć, nad czym ten pracuje.mNastępnie nakręca zabawki i wprawia je w ruch: zabawkową orkiestrę, Trzy Świnki i Wilka. Zegar z Kukułką ogłasza północ.

    Scena 4. Pinokio
    Gepetto kończy pracę nad nową zabawką. Pokazuje ją Świerszczowi i zaczyna poruszać drewnianą kukiełką – Pinokiem.

    Scena 5. Gepetto idzie spać
    Zadowolony Gepetto odkłada Pinokia i idzie spać.

    Scena 6. Gwiazdka z nieba
    Ostatni domek w miasteczku pod rozgwieżdżonym niebem zasypia. Gwiazdy zaczynają migotać, przemieszczać się i jedna po drugiej spadają w stronę miasteczka. Błękitna Wróżka wraz z Białą, Zieloną i Czerwoną oraz ich świtą pojawiają się w chatce Gepetta. Kiedy widzą samotność, dobroć i marzenia staruszka, ożywiają kukiełkę, w którą włożył tyle serca. Tłumaczą Pinokiowi, że aby stać się prawdziwym człowiekiem, a nie ożywioną lalką, trzeba być: prawdomównym, odważnym, starać się być coraz lepszym i potrafić poświęcić się dla innych. Błękitna Wróżka z całym orszakiem znikają. Nastaje świt.

    Scena 7. Ożywiony Pinokio
    Pinokio stawia pierwsze samodzielne kroki. Przez swoje nieporadne ruchy zaplątuje się w sznurki i hałasuje.

    Scena 8. Przebudzenie Gepetta
    Hałas budzi Gepetta, który jest przekonany, że w domu grasuje złodziej. Wystraszony sprawdza, co się dzieje. Gdy orientuje się, że to Pinokio narobił tyle zamieszania, pomaga mu wyplątać się ze sznurków. Nowy członek rodziny okazuje się być niezłym rozrabiaką.

    Scena 9. Życie rodzinne
    Gepetto traktuje Pinokia jak syna. Z pomocą Świerszcza wychowuje go i uczy życia. Pokazuje mu, jak chodzić, jeść, pić, pracować, ubierać się. Pajacyk jest opornym uczniem i niesfornym dzieckiem. W końcu Gepetto wręcza Pinokiowi elementarz i jabłko i wyprawia go do szkoły.

    Scena 10. Miasto
    Pinokio po raz pierwszy jest sam w mieście, które pełne jest ludzi, fascynujących przedmiotów i miejsc. Pogoda ciągle się zmienia, na przemian pada deszcz i świeci słońce. Pinokio w drodze do szkoły z ciekawością przygląda się otaczającemu go światu.

    Scena 11. Lis i Kot
    Z ciemnego zakamarka wychodzą Lis i Kot. To kieszonkowcy, którzy, przemierzając miasto, okradają przechodniów. Pinokio – ożywiona kukiełka poruszająca się bez sznurków – od razu zwraca ich uwagę. Szubrawcy snują plan, żeby sprzedać pajacyka do teatru i zarobić na tym.

    Scena 12. Dylemat
    Pinokio spostrzega porozklejane w mieście plakaty i afisze teatralne. Choć wie, że powinien iść do szkoły, ciekawi go teatr. Musi dokonać właściwego wyboru.

    Scena 13. Szkoła
    Pinokio dociera do szkoły. Okazuje się to niełatwym doświadczeniem. Lekcje prowadzi surowy i trochę szalony nauczyciel. Na tablicy zapisuje skomplikowane wzory matematyczne, po czym na wyrywki przepytuje uczniów. Koledzy szydzą z nowego ucznia. Pinokio czuje się dziwny, inny i wyobcowany. Zostaje sam.

    Scena 14. Lis i Kot przekonują Pinokia do wzięcia udziału w konkursie talentów
    Okropnie osamotnionego Pinokia pocieszają Lis i Kot. Podbudowują jego poczucie własnej wartości, chwalą i przekonują go o jego wielkim talencie, który akurat ma szansę zaprezentować podczas pokazu talentów w teatrze. Pinokia kusi wielka sława. Wymienia więc elementarz na bilet, który zapewnia udział w konkursie.

    Scena 15. Konkurs talentów
    Lis i Kot namówili Pinokia, więc próbuje on swoich sił w talent show. Na początku nieśmiało, ale wraz z aprobatą widowni coraz odważniej prezentuje swój taniec. Publiczność nagradza go oklaskami i monetami. Dyrektor Teatru zatrudnia Pinokia i płaci Lisowi i Kotu za to, że przyprowadzili nową gwiazdę.

    Scena 16. Teatr
    Pinokio wpada w wir pracy. Występuje w całym repertuarze, wciela się w rozmaite role. Staje się ulubieńcem publiczności. Po spektaklach widownia nagradza gwiazdę gromkimi brawami oraz deszczem monet.

    Scena 17. Dyrektor Teatru
    Dyrektor Teatru wszystkie pieniądze rzucone przez publiczność zgarnia dla siebie. Pławi się w złocie, a gwieździe wieczoru płaci grosze.

    Scena 18. Kontuzja
    Odbywają się kolejne szalone spektakle. Na scenie Pinokio odgrywa wszystkie role, jednak ze zmęczenia, tempa i nadmiaru pracy zaczyna popełniać błędy. Spektakl rozpada się, a Pinokio doznaje kontuzji. Widzowie opuszczają teatr, nikt mu nie pomaga. Zostaje sam niechciany, niepotrzebny, zapomniany.

    Scena 19. Błękitna Wróżka pomaga Pinokiowi wydostać się z tarapatów
    Wokół Pinokia pojawiają się kolorowe Wróżki i ich świta. Leczą jego kontuzję. Drewniany chłopiec zapytany przez Błękitną Wróżkę, czy zamienił elementarz na bilet do talent show – kłamie, że tego nie uczynił. Z powodu kłamstwa rośnie mu nos. Zielona Wróżka tłumaczy Pinokiowi, że błędem było wybranie krótkiej i niepewnej kariery zamiast zdobywania wiedzy. Błękitna Wróżka poucza go, aby nigdy więcej nie kłamał, pomaga mu wydostać się z opresji, po czym znika ze swoją świtą.

    Scena 20. Pinokio wraca do domu
    Uwolniony Pinokio wybiera się w podróż powrotną do domu. W drodze beztrosko podrzuca kilka monet, które zarobił w teatrze. Błysk złota przyciąga szubrawców: Lisa i Kota.

    Scena 21. Lis i Kot zabierają Pinokia na Pole Cudów
    Lis i Kot opowiadają Pinokiowi o niezwykłym miejscu, w którym może o wiele powiększyć swój majątek. Jeśli zasadzi trzy monety na Polu Cudów, to wyrośnie mu drzewo dające zamiast owoców pieniądze. Pinokio, skuszony obietnicą szybkiego zarobku, zamiast do domu idzie z Lisem i Kotem.

    Scena 22. Pole Cudów
    Na Polu Cudów ludzie zakopują wszystko, co posiadają, z nadzieją na szybkie pomnożenie majątku. Zagrzebują swoje pieniądze, marzenia, rodziny, plany i czas. Gorączka złota trwa. Pinokio włącza się w ten wyścig. W końcu zmęczony pada i zasypia.

  • AKT II

    Scena 23. Sen o bogactwie
    Pinokio budzi się na Polu Cudów. Wokół latają motyle z banknotów. Z jego zasadzonych monet wyrosło drzewo, na którym zamiast owoców rosną pieniądze, drogocenne kamienie i jedzenie. Gepetto zrywa z drzewa plony, ma wszystkiego pod dostatkiem. Świerszcz przebywa na bezludnej wyspie w otoczeniu Trzech Świnek. Pinokio otrzymuje nagrodę za swoją karierę sceniczną. Ze snu budzi go Knot.

    Scena 24. Puste Pole Cudów i Knot
    Był to jedynie piękny sen o bogactwie. W rzeczywistości Pole Cudów okazuje się puste. Nie ma tam nikogo ani niczego. W tle przemykają Lis i Kot z workiem ukradzionych zdobyczy. Pinokio biega w rozpaczy po pustym polu i bezskutecznie szuka tego, co wczoraj zakopał. Pijany Knot ze swoimi kumplami Osłami proponuje drewnianemu chłopcu zatopienie zmartwień w alkoholu i innych używkach. Pinokio dołącza do grupy Knota i razem idą bawić się do Wesołego Miasteczka.

    Scena 25. Wesołe Miasteczko
    Pinokio z Knotem i jego kompanami oddają się zabawom i używkom. Grają, uprawiają hazard, bawią się i piją bez opamiętania.

    Scena 26. Zabawa w strzelanie
    Zabawa nabiera tempa. Łobuzy zaczynają strzelać do tarcz. Pinokio i Knot przemieniają się w osły, tak jak ich towarzysze. Świerszcz odnajduje podopiecznego w Wesołym Miasteczku i próbuje go powstrzymać. Sytuacja wymyka się spod kontroli. Pijany Pinokio, strzelając do tarczy, trafia Świerszcza.

    Scena 27. Otrzeźwienie
    Uczestnicy zabawy zamierają. Świerszcz nie daje oznak życia. Pinokio próbuje zrzucić winę na innych, jednak wszyscy wokół jako winnego wskazują Pinokia.

    Scena 28. Druga szansa
    Kondukt Białych Królików zabiera Świerszcza. Pinokio jest pogrążony w rozpaczy, zostaje sam. Wypowiadając życzenie, zdmuchuje nasionka dmuchawca, które, wirując w powietrzu, zamieniają się we Wróżki i ich świtę. Tym razem Wróżki mogą jedynie pomóc drewnianemu chłopcu pozbyć się oślich uszu i ogona. Jednak nie wyleczą jego sumienia. Pinokio rozumie swój błąd i wie, że musi ponieść konsekwencje swoich czynów. Biała Wróżka tłumaczy Pinokiowi, że każdy zasługuje na drugą szansę i może zacząć od początku, jeśli tylko sobie wybaczy.

    Scena 29. Pusty dom rodzinny
    Pinokio z nadzieją na nowy początek wraca do domu rodzinnego. Dom jest pusty. Pinokio czyta list od Gepetta, w którym ojciec pisze, że wybiera się na jego poszukiwania. Gepetto płynął przez morze własnoręcznie wystruganą łódką, ale w czasie sztormu został połknięty przez wieloryba.

    Scena 30. Morze łez
    Ze smutku i bezsilności Pinokio płacze, a jego łzy płyną potokami. Poziom wody podnosi się tak, że pajacyk ląduje na dnie morza. W podwodnym świecie spotyka różne stworzenia i na chwilę zapomina o swoich troskach. Uleczony Świerszcz odnajduje swojego podopiecznego. Sielankę przerywa otwierające się duże oko. Pinokia i Świerszcza połyka ogromny wieloryb.

    Scena 31. W brzuchu wieloryba
    Pinokio i Świerszcz rozglądają się wokół i w oddali spostrzegają mały świecący punkcik. Pinokio nie wierzy własnym oczom – to Gepetto. Ojciec i syn rzucają się sobie w objęcia. Radość spotkania znika, gdy Gepetto mdleje. Okazuje się, że ojciec jest bardzo chory.

    Scena 32. Ogień
    Pinokio wpada na pomysł, jak wydostać się z wnętrza wieloryba. Znosi wszystkie przedmioty, które wpadną mu w ręce, układa z nich stos i podpala go. Pinokio, Gepetto i Świerszcz próbują przedostać się w kierunku nozdrza. Ogień i dym drażnią wieloryba, który głośnym kichnięciem wyrzuca ich na zewnątrz.

    Scena 33. Choroba Gepetta
    Pinokio i Świerszcz opiekują się chorym ojcem w domu. Niestety Gepetto odchodzi.

    Scena 34. Błękitna Wróżka przywraca życie Gepettowi i przemienia Pinokia
    W domku pod rozgwieżdżonym niebem pojawia się Błękitna Wróżka ze swoją świtą i konduktem Białych Królików. Kondukt chce zabrać Gepetta. Pinokio prosi Błękitną Wróżkę, żeby zamiast go ożywiać, przywróciła życie jego ojcu. Błękitna Wróżka przyjmuje poświęcenie Pinokia i przywraca życie Gepettowi. Pinokio zrozumiał, co jest najważniejsze i jakimi wartościami należy się kierować w życiu. W nagrodę wróżka przemienia go w człowieka.

    Scena 35. Szczęśliwe zakończenie
    Pinokio odrobił życiowe lekcje i stał się dojrzałym chłopcem. Przemieniony i szczęśliwy wita w domu wszystkich, których spotkał na swojej życiowej drodze. Panuje wielka radość, goście tańczą. Szczęśliwy dzień dobiega końca. Wszyscy rozchodzą się do swoich domów. W oknach gasną światła, a na niebie zapalają się gwiazdy.

Sponsorzy

  • Mecenasi Teatru Wielkiego - Opery Narodowej | Partnerzy Akademii Operowej

  • Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

  • Partner Polskiego Baletu Narodowego

  • Patroni medialni

  • Partner medialny

  • Partner koktajlu